mirror of
https://git.savannah.gnu.org/git/emacs.git
synced 2024-12-22 10:26:20 +00:00
1100 lines
48 KiB
Plaintext
1100 lines
48 KiB
Plaintext
Copyright (c) 1985 Free Software Foundation, Inc; Zie de voorwaarden onderaan.
|
|
Je leest nu de Emacs uitleg, zoals vertaald door Pieter Schoenmakers.
|
|
|
|
De meeste Emacs commando's gebruiken de CONTROL toets (soms CTRL of CTL
|
|
genaamd) en/of de META toets (soms genaamd EDIT of ALT). In plaats van
|
|
steeds de volledige naam te noemen, gebruiken we de volgende afkortingen:
|
|
|
|
C-<chr> betekent: houd de CONTROL toets ingedrukt en type de toets <chr>
|
|
Dus C-f wordt: houd de CONTROL toets ingedrukt en type f.
|
|
M-<chr> betekent: houd de META, EDIT of ALT toets ingedrukt en type de
|
|
toets <chr>. Als er geen toets META, EDIT of ALT is, kun je ook
|
|
eerst de ESC toets typen, gevolgd door <chr>. We refereren aan
|
|
de ESC toets als <ESC>.
|
|
|
|
BELANGRIJK: om Emacs te verlaten, type C-x C-c (twee tekens).
|
|
De tekens ">>" tegen de linker kantlijn nodigen je uit om een
|
|
bepaald commando te proberen. Bijvoorbeeld:
|
|
<<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>>
|
|
>> Type nu C-v (volgend scherm) om naar het volgende scherm te gaan.
|
|
(Geef nu het commando door de control toets ingedrukt te houden
|
|
terwijl je de v typt.)
|
|
Vanaf nu moet je dit steeds herhalen als je klaar bent met het
|
|
lezen van een scherm.
|
|
|
|
Merk op dat er een tweeregelige overlap is als je van een scherm naar
|
|
het volgende scherm gaat; dit zorgt voor continuïteit bij het lezen van
|
|
de tekst.
|
|
|
|
Het eerste wat je moet weten is hoe je naar verschillende plaatsen in de
|
|
tekst kunt bewegen. Je weet al hoe je een scherm vooruit moet gaan: met
|
|
C-v. Om een scherm terug te gaan, type M-v (houd de META toets ingedrukt
|
|
en type v, of type <ESC>v als je geen META, EDIT of ALT toets hebt).
|
|
|
|
>> Probeer nu een paar keer M-v, steeds gevolgd door C-v.
|
|
|
|
|
|
* SAMENVATTING
|
|
--------------
|
|
|
|
De volgende commando's zijn handig om volledige schermen te bekijken:
|
|
|
|
C-v ga een scherm vooruit
|
|
M-v ga een scherm terug
|
|
C-l maak het scherm schoon en teken alle tekst
|
|
opnieuw, waarbij de regel waarop de cursor
|
|
staat op het midden van het scherm terecht
|
|
komt. (C-l is control-L, niet control-1.)
|
|
|
|
>> Kijk waar de cursor is en onthoud de tekst in zijn omgeving.
|
|
Type C-l.
|
|
Zoek de cursor en merk op dat 'ie nog steeds bij dezelfde tekst staat.
|
|
|
|
|
|
* BASISCOMMANDO'S CURSORBEWEGINGEN
|
|
----------------------------------
|
|
|
|
Het is handig om per scherm te bewegen, maar hoe beweeg je nu
|
|
naar een specifieke plaats op het scherm?
|
|
|
|
Er is een aantal manieren waarop je dit kunt doen. De basismanier is
|
|
m.b.v de commando's C-p, C-b, C-f en C-n. Elk van deze commando's
|
|
verplaatst de cursor precies een regel of teken in een bepaalde richting
|
|
op het scherm. Hier volgt een figuur met de vier commando's en de
|
|
richting waarin ze de cursor bewegen:
|
|
|
|
vorige regel, C-p
|
|
:
|
|
:
|
|
achteruit, C-b .... huidige cursorpositie .... vooruit, C-f
|
|
:
|
|
:
|
|
volgende regel, C-n
|
|
|
|
>> Verplaats, m.b.v. C-n of C-p, de cursor naar de middelste regel van
|
|
de figuur. Type dan C-l om de hele figuur in het midden van het
|
|
centrum te plaatsen.
|
|
|
|
Met een beetje kennis van het Engels zijn deze commando's gemakkelijk te
|
|
onthouden: de P komt van previous (vorige), de N van next (volgende), de
|
|
B van backward (achteruit) en de F van forward (vooruit). Dit zijn de
|
|
basiscommando's om de cursor te bewegen, dus je zult ze CONTINUE
|
|
gebruiken: Het is slim als je ze nu leert te gebruiken.
|
|
|
|
>> Type een paar keer C-n om de cursor op deze regel te krijgen.
|
|
|
|
>> Beweeg binnen de regel met C-f (herhaaldelijk) en terug omhoog met C-p
|
|
Let op wat C-p doet als de cursor midden in een regel staat.
|
|
|
|
Elke regel eindigt met een Newline teken (het Engelse `new line' betekent
|
|
`nieuwe regel'); dit teken scheidt elke regel van de volgende. De laatste
|
|
regel in een bestand moet eigenlijk ook met een Newline eindigen (maar dat
|
|
is niet noodzakelijk voor Emacs ).
|
|
|
|
>> Type het commando C-b terwijl de cursor aan het begin van een regel
|
|
staat. De cursor zal naar het eind van de vorige regel bewegen,
|
|
omdat je achteruit over het Newline teken gaat.
|
|
|
|
Net als C-b kan ook C-f over Newline tekens heen bewegen.
|
|
|
|
>> Type nog een aantal keren het commando C-b, zodat je door krijgt waar de
|
|
cursor is.
|
|
Type dan enkele keren C-f om de cursor terug naar het einde van de regel
|
|
te bewegen.
|
|
Een C-f commnado beweegt de cursor dan naar de volgende regel.
|
|
|
|
Wanneer je de cursor voorbij het begin of het einde van het scherm beweegt
|
|
zal de tekst over het scherm heen schuiven. Dit heet `scrollen', of
|
|
`schuiven' in goed Nederlands. Door te scrollen zorgt Emacs ervoor dat de
|
|
cursor de gewenste beweging kan doen zonder dat de cursor van het scherm
|
|
af beweegt.
|
|
|
|
>> Probeer de cursor voorbij de onderkant van het scherm te bewegen met
|
|
C-n en zie wat er gebeurt.
|
|
|
|
Als beweging op letterteken te langzaam gaat, kun je de cursor ook per
|
|
woord bewegen. M-f (Meta-f) beweegt de cursor een woord vooruit en M-b
|
|
een woord achteruit.
|
|
|
|
>> Type enkele keren M-f en M-b.
|
|
|
|
Als je midden in een woord staat beweegt M-f de cursor naar het eind van
|
|
het woord. Als je op een witte ruimte tussen woorden staat beweegt M-f de
|
|
cursor naar het eind van het volgende woord. Het commando M-b beweegt
|
|
analoog, de andere kant op.
|
|
|
|
>> Type enkele keren M-f en M-b en daar tussendoor enkele keren C-f en C-b,
|
|
zodat je ziet wat M-f en M-b doen vanaf bepaalde plaatsen in een
|
|
woord en tussen twee woorden.
|
|
|
|
Merk op dat er een analogie zit tussen enerzijds C-f en C-b en
|
|
anderzijds M-f en M-b. Het is bij veel commando's zo dat Meta tekens
|
|
gebruikt worden om iets te doen in eenheden van de taal (woorden,
|
|
zinnen, alinea's) terwijl Control tekens te maken hebben met dingen die
|
|
los staan van wat je aan het editten bent (tekens, regels, etc).
|
|
|
|
Deze analogie gaat ook op voor regels en zinnen: C-a en C-e bewegen de
|
|
cursor naar het begin of eind van een regel, terwijl met M-a,
|
|
respectievelijk M-e, de cursor naar het begin of eind van een zin gaat.
|
|
|
|
>> Type enkele keren C-a en dan enkele keren C-e.
|
|
Type enkele keren M-a en dan enkele keren M-e.
|
|
|
|
Zie hoe herhaalde C-a commando's niets doen, terwijl herhaalde M-a
|
|
commando's steeds een zin terug bewegen. Alhoewel ze niet volledig
|
|
overeenkomen is het gedrag van allebei niet onnatuurlijk.
|
|
|
|
De plaats van de cursor in de tekst wordt `punt' genoemd (zonder
|
|
lidwoord, `point' in het Engels). Anders gezegd: de cursor laat op het
|
|
scherm de plek zien waarop punt in de tekst staat.
|
|
|
|
Nu volgt een samenvatting van eenvoudige cursorbewegingsoperaties,
|
|
inclusief die commando's die per woord of zin bewegen:
|
|
|
|
C-f ga een teken vooruit
|
|
C-b ga een teken achteruit
|
|
|
|
M-f ga een woord vooruit
|
|
M-b ga een woord achteruit
|
|
|
|
C-n ga naar de volgende regel
|
|
C-p ga naar de vorige regel
|
|
|
|
C-a ga naar het begin van de regel
|
|
C-e ga naar het eind van de regel
|
|
|
|
M-a ga terug naar het begin van de zin
|
|
M-e ga vooruit naar het eind van de zin
|
|
|
|
>> Probeer al deze commando's een paar keer als oefening.
|
|
Deze commando's worden het frequentst gebruikt.
|
|
|
|
Er zijn nog twee belangrijk cursorbewegingsoperaties: M-<
|
|
(Meta kleiner-dan) beweegt de cursor naar het begin van het bestand,
|
|
en M-> (Meta groter-dan) beweegt de cursor naar het eind.
|
|
|
|
Op de meeste toetsenborden zit de '<' boven de komma, zodat je de Shift
|
|
toets (ook wel bekend als de hoofdlettertoets) moet gebruiken om het '<'
|
|
teken in te typen. Op deze toetsenborden moet je ook de shift gebruiken
|
|
om M-< in te typen: zonder shift zou je M-, (Meta komma) typen.
|
|
|
|
>> Type nu M-< om naar het begin van dit bestand te gaan.
|
|
Gebruik daarna C-v om hier weer terug te komen.
|
|
|
|
>> Type nu M-> om naar het eind van het bestand te springen.
|
|
Gebruik daarna M-v om hier weer terug te komen.
|
|
|
|
Als je toetsenbord pijltjestoetsen heeft kun je ook die gebruiken om de
|
|
cursor te verplaatsen. We raden je aan om C-b, C-f, C-n en C-p op zijn
|
|
minst te leren, om drie redenen. Ten eerste werken ze op alle
|
|
toetsenborden, ook die zonder pijltjestoetsen. Ten tweede zul je merken
|
|
dat, wanneer je eenmaal wat ervaring hebt opgedaan in het omgaan met
|
|
Emacs, het gebruik van deze CTRL tekens sneller gaat dan het werken met
|
|
pijltjestoetsen (omdat je handen in de typehouding kunnen blijven). Ten
|
|
derde, als je eenmaal gewend bent aan deze commando's met CTRL tekens,
|
|
kun je makkelijk andere geavanceerde cursorbewegingscommando's leren.
|
|
|
|
De meeste Emacs commando's accepteren een numeriek argument. Voor de
|
|
meeste commando's is dit argument het aantal keren dat het commando
|
|
herhaald moet worden. Je geeft dit numerieke argument aan, dat vooraf
|
|
gegaan wordt door het commando C-u, de cijfers van het getal te typen.
|
|
Als je toetsenbord een META (of EDIT of ALT) toets heeft, is er ook
|
|
een andere manier om het getal aan te geven: type de cijfers terwijl
|
|
je de META toets ingedrukt houdt. We raden je aan de C-u manier te
|
|
leren omdat die werkt op elk willekeurig toetsenbord.
|
|
|
|
Bijvoorbeeld, C-u 8 C-f beweegt de cursor 8 plaatsen naar voren.
|
|
|
|
>> Probeer eens om met C-n of C-p en één numeriek argument de cursor
|
|
met slechts een commando naar een regel in de buurt van deze zin te
|
|
bewegen.
|
|
|
|
Voor de meeste commando's is het numerieke argument het aantal keren dat
|
|
het commando herhaald moet worden. Voor sommige commando's betekent het
|
|
echter iets anders, en C-v en M-v vallen hier ook onder. Met een numeriek
|
|
argument verschuiven deze commando's de tekst het aangegeven aantal regels
|
|
in plaats van (bijna) een heel scherm. Bijvoorbeeld, C-u 4 C-v verschuift
|
|
de tekst 4 regels.
|
|
|
|
>> Probeer nu C-u 8 C-v.
|
|
|
|
Als het goed is is de tekst daarmee 8 regels opgeschoven. Als je weer
|
|
terug omlaag wil scrollen kun je een argument aan M-v geven.
|
|
|
|
Als je een windowing systeem gebruikt, zoals X Windows, dan zou je een
|
|
lange rechthoek moeten zien aan de linkerkant van het Emacs window. Deze
|
|
rechthoek heet een scrollbar (misschien is `verschuifbalk' een goede
|
|
vertaling). Je kunt de tekst scrollen door met de muis in de scrollbar te
|
|
klikken.
|
|
|
|
>> Klik met de middelste muisknop bovenaan het donkere gebied in de
|
|
scrollbar. Dit zou de tekst moeten scrollen naar een positie die
|
|
afhankelijk is van hoe hoog of laag je klikt.
|
|
|
|
>> Beweeg de muis heen en weer terwijl je de middelste muisknop ingedrukt
|
|
houdt. Je zult zien dat de tekst met de muis mee heen en weer scrollt.
|
|
|
|
|
|
* ALS EMACS HANGT
|
|
-----------------
|
|
|
|
Als Emacs niet meer op commando's reageert kun je haar veilig onderbreken
|
|
door C-g te typen. Je kunt C-g gebruiken om een commando te stoppen als
|
|
het te lang duurt om het uit te voeren.
|
|
|
|
Je kunt C-g ook gebruiken om een numeriek argument weg te gooien of
|
|
om het begin van een commando dat je niet wilt afmaken te vergeten.
|
|
|
|
>> Type nu C-u 100 om een numeriek argument te maken met de waarde 100, en
|
|
type dan C-g. Type vervolgens C-f. Als het goed is is de cursor maar
|
|
één positie verplaatst, omdat je het argument weggegooid hebt met C-g.
|
|
|
|
Als je per ongeluk een <ESC> typt kun je dat ongedaan maken met het
|
|
commando C-g.
|
|
|
|
|
|
* ONMOGELIJKE COMMANDO'S
|
|
------------------------
|
|
|
|
Sommige Emacs commando's zijn onmogelijk gemaakt zodat beginnende
|
|
gebruikers ze niet per ongeluk kunnen uitvoeren.
|
|
|
|
Als je één van de onmogelijke commando's intypt laat Emacs uitleg zien
|
|
over het commando dat je gegeven hebt en vraagt of je het werkelijk uit
|
|
wilt voeren.
|
|
|
|
Wanneer je het commando echt wilt uitvoeren, type dan Spatie (de
|
|
spatiebalk) als antwoord op de vraag. Normaliter wil je het commando niet
|
|
uitvoeren en beantwoord je de vraag met "n" (van `no' of `nee').
|
|
|
|
>> Type C-x C-l (een onmogelijk commando),
|
|
en type dan n als antwoord op de vraag.
|
|
|
|
|
|
* VENSTERS
|
|
----------
|
|
|
|
Emacs kan meerdere vensters laten zien, elk venster met zijn eigen tekst.
|
|
We zullen later uitleggen hoe je met meerdere vensters om kunt gaan. Op
|
|
dit moment willen we slechts uitleggen hoe je van extra vensters af kunt
|
|
komen en terug kunt keren naar simpelweg editten met 1 venster. Het is
|
|
eenvoudig:
|
|
|
|
C-x 1 een enkel venster (i.e. gooi alle andere vensters weg)
|
|
|
|
Het commando is Control-x gevolgd door het cijfer 1. C-x 1 vergroot het
|
|
venster waar de cursor in staat tot het hele scherm. Alle andere vensters
|
|
worden weggegooid.
|
|
|
|
>> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l.
|
|
>> Type nu Control-h k Control-f.
|
|
Zie hoe dit venster kleiner wordt, terwijl een nieuw venster verschijnt
|
|
om de documentatie van het Control-f commando te laten zien.
|
|
|
|
>> Type nu C-x 1 en zie het documentatievenster verdwijnen.
|
|
|
|
|
|
* TOEVOEGEN EN WEGHALEN
|
|
-----------------------
|
|
|
|
Als je tekst toe wilt voegen type je die eenvoudigweg in. Tekens die je
|
|
kunt zien, zoals A, 7, *, en dergelijke, worden door Emacs als tekst
|
|
geïnterpreteerd en meteen aan de tekst. Type <Return> (de `volgende regel'
|
|
toets) om een Newline toe te voegen en dus een nieuwe regel te beginnen.
|
|
|
|
Je kunt het laatste teken dat je intypte weghalen door <Delback> te typen.
|
|
<Delback> is een toets op het toetsenbord--dezelfde toets die je normaal
|
|
gesproken gebruikt, buiten Emacs, om het laatst ingetypte teken te wissen.
|
|
Het is meestal een grote toets, een paar rijen boven de <Return> toets,
|
|
waar "Delete", "Del" of "Backspace" op staat.
|
|
|
|
Als er op die grote toets "Backspace" staat, dan is dat degene die je
|
|
gebruikt voor <Delback>. Er kan op een andere plaats ook nog een andere
|
|
toets zijn waarop "Delete" staat, maar dat is niet <Delback>.
|
|
|
|
In het algemeen haalt <Delback> het teken dat juist voor de cursorpositie
|
|
staat weg.
|
|
|
|
>> Probeer dit nu: type een paar letters en haal ze weer weg door een paar
|
|
keer op <Delback> te drukken. Maak je niet druk over het feit dat dit
|
|
bestand verandert; je zult niets veranderen aan de originele versie van
|
|
deze uitleg. Je zit slechts je eigen kopie te wijzigen.
|
|
|
|
Als een regel tekst te lang wordt om de regel op het scherm te laten
|
|
zien dan gaat de regel verder op een volgende schermregel. Een backslash
|
|
("\") in de rechtermarge laat dan zien dat de regel op de volgende
|
|
schermregel verder gaat.
|
|
|
|
>> Voeg nu tekst toe totdat je de rechter kantlijn raakt, en blijf
|
|
toevoegen. Je zult zien dat er een vervolgregel verschijnt.
|
|
|
|
>> Type weer enkele keren <Delback> om zoveel tekens weg te halen tot
|
|
de regel weer op een schermregel past. De vervolgregel zal verdwijnen.
|
|
|
|
Je kunt een Newline weggooien als elk ander teken. Als je een Newline
|
|
weggooit voeg je de twee regels waar de Newline tussen staat samen tot een
|
|
enkele regel. Als de regel die het resultaat is van deze operatie niet op
|
|
een schermregel past zal hij getoond worden met een vervolgregel.
|
|
|
|
>> Beweeg de cursor naar het begin van een regel en type <Delback>. Dit
|
|
voegt de huidige en vorige regel samen.
|
|
|
|
>> Type <Return> om de Newline die je net weggooide weer toe te voegen.
|
|
|
|
Je herinnert je dat je bij de meeste Emacs commando's het aantal keren dat
|
|
iets herhaald moet worden, op kunt geven. Dit geldt ook voor gewone tekens.
|
|
Als je een gewoon teken herhaalt wordt dat teken herhaaldelijk toegevoegd.
|
|
|
|
>> Probeer dat nu: type C-u 8 * om ******** toe te voegen.
|
|
|
|
Je hebt nu de basismanier geleerd om iets in Emacs te typen en fouten te
|
|
corrigeren. Je kunt tekst ook per woord of regel weggooien. Hier volgt
|
|
een samenvatting van de commando's om tekst te verwijderen:
|
|
|
|
<Delback> haal het teken weg dat voor de cursor staat
|
|
C-d haal het teken weg dat achter de cursor staat
|
|
|
|
M-<Delback> gooi het woord weg dat voor de cursor staat
|
|
M-d gooi het woord weg dat achter de cursor staat
|
|
|
|
C-k gooi alles weg van de cursor tot het eind van de regel
|
|
M-k gooi alles weg van de cursor tot het eind van de zin
|
|
|
|
Merk op dat <Delback> en C-d met M-<Delback> en M-d de analogie die begon
|
|
met C-f en M-f verder trekken (waarbij we voor het gemak even vergeten dat
|
|
<Delback> niet echt een control teken is). C-k en M-k lijken enigzins op
|
|
C-e en M-e in hun relatie tot regels en zinnen.
|
|
|
|
Als je meer dan een enkel teken tegelijk weghaalt bewaart Emacs de tekst
|
|
die je weggooit zodat je hem weer terug kunt halen. Weggegooide tekst
|
|
terughalen heet "yanken". Je kunt weggegooide tekst terugbrengen op de
|
|
plaats waar je hem hebt weggegooid of op een andere plaats in de tekst.
|
|
Je kunt ook meerdere keren yanken om er meedere kopieën van te maken. Het
|
|
yank-commando is C-y.
|
|
|
|
Merk op dat er een verschil is tussen het weghalen en weggooien van iets:
|
|
iets dat je hebt weggooid kun je terugbrengen, maar iets dat je hebt
|
|
weggehaald niet. (In het Engels is het verschil tussen `killing' en
|
|
`deleting' duidelijker dan tussen de Nederlandse vertaling `weggooien' en
|
|
`weghalen'.) In het algemeen geldt dat de commando's die meer tekst dan
|
|
een enkel teken, Newline of spatie verwijderen deze tekst bewaren zodat die
|
|
geyankt kan worden, terwijl dat niet geldt voor commando's die slechts een
|
|
enkel teken weghalen.
|
|
|
|
>> Zet de cursor op het begin van een regel die niet leeg is.
|
|
Type C-k om de tekst op die regel weg te gooien.
|
|
>> Type C-k een tweede keer. Nu gooit dit commando het Newline teken
|
|
weg.
|
|
|
|
Merk op hoe een enkel C-k commando de inhoud van een regel weggooit, een
|
|
tweede C-k commando de regel zelf zodat alle volgende regels een regel
|
|
omhoog komen. Het numerieke argument is voor C-k bijzonder: het aangegeven
|
|
aantal regels zal worden weggegooid, inclusief de inhoud. Dit is meer dan
|
|
simpelweg herhaling: C-u 2 C-k gooit twee regels weg, terwijl tweemaal
|
|
C-k typen dat niet doet.
|
|
|
|
Om de laatst weggegooide tekst terug te halen naar de plaats waar de
|
|
cursor nu op staat (te yanken), type C-y.
|
|
|
|
>> Probeer het nu: type C-y om de tekst te yanken.
|
|
|
|
Het is alsof je met C-y iets uit de prullenbak haalt wat je net had
|
|
weggegooid. Merk op dat verschillende C-k's achter elkaar alle regels
|
|
die weggegooid worden bij elkaar bewaart zodat een enkele C-y die regels
|
|
in een keer terugbrengt.
|
|
|
|
>> Probeer het nu: type C-k een paar keer.
|
|
|
|
Om de weggegooide tekst terug te halen:
|
|
|
|
>> Type C-y. Beweeg de cursor enkele regels naar beneden en type weer C-y.
|
|
Je ziet nu hoe je tekst kunt kopiëren.
|
|
|
|
Wat nu te doen als je tekst terug wilt brengen, maar je hebt intussen al
|
|
iets anders weggegooid? C-y zou datgene terugbrengen wat je het
|
|
recentst hebt weggegooid. Gelukkig is de voorgaande tekst niet verloren
|
|
gegaan. Je kunt die tekst terughalen met M-y. Nadat je C-y hebt getypt
|
|
om de recentst weggegooide tekst terug te halen, vervangt M-y die tekst
|
|
met de tekst die je daarvoor had weggegooid. Je kunt M-y herhalen om
|
|
tekst terug te halen die je reeds langer geleden hebt weggegooid. Als
|
|
je de tekst te pakken hebt die je zocht hoef je niets te doen om die
|
|
daar te houden. Je kunt gewoon verder werken en de teruggehaalde tekst
|
|
met rust laten.
|
|
|
|
Als je M-y vaak genoeg typt kom je terug waar je begon, bij de recentst
|
|
weggegooide tekst.
|
|
|
|
>> Gooi een regel weg, beweeg de cursor wat, en gooi nog een regel weg.
|
|
Type C-y om de tweede regel die je weggooide terug te halen.
|
|
Type nog een M-y en die regel wordt vervangen door de eerste regel
|
|
die je weggooide.
|
|
Type nog enkele keren M-y en zie wat er langs komt. Herhaal dit tot de
|
|
tweede regel weer langs komt, en dan nog een paar keer.
|
|
Je kunt ook experimenteren met positieve en negatieve argumenten aan
|
|
M-y.
|
|
|
|
|
|
* HERSTELLEN
|
|
------------
|
|
|
|
Als je de tekst veranderd hebt en als je daar toch niet tevreden mee bent,
|
|
dan kun je de verandering ongedaan maken met het herstel commando, C-x u.
|
|
|
|
Normaal gesproken herstelt C-x u de veranderingen die het gevolg zijn van
|
|
een enkel commando; door herhaaldelijk C-x u te typen, worden steeds
|
|
eerdere commando's hersteld.
|
|
|
|
Er zijn echter twee uitzonderingen: commando's die de tekst niet wijzigen,
|
|
zoals cursorbewegingen, worden overgeslagen, en commando's die simpelweg
|
|
de ingetypte letter aan de tekst toevoegen worden meestal gegroepeerd
|
|
in groepjes van maximaal 20 tekens, zodat je minder vaak het commando
|
|
C-x u hoeft te typen om het toevoegen van tekst te herstellen.
|
|
|
|
>> Gooi deze regel weg met C-k; met C-x u zou hij weer moeten verschijnen.
|
|
|
|
C-_ is een alternatief voor C-x u. Het levert exact hetzelfde resultaat
|
|
op, maar het is makkelijker om dat een paar keer achter elkaar te typen.
|
|
Een nadeel van C-_ is dat op sommige toetsenborden het intypen ervan
|
|
niet triviaal is. Dat is ook de reden voor het alternatief, C-x u. Op
|
|
sommige terminals kun je C-_ typen door te doen alsof je C-/ typt.
|
|
|
|
Een numeriek argument aan C-_ of C-x u duidt het aantal herhalingen aan.
|
|
|
|
|
|
* BESTANDEN
|
|
-----------
|
|
|
|
Om een tekst die je gemaakt of veranderd hebt op te slaan moet je de
|
|
tekst in een bestand bewaren (`to save a file' in het Engels). Als je
|
|
dat niet doet ben je die veranderingen kwijt op het moment dat je uit
|
|
Emacs gaat. Je kunt een bestand veranderen door het bestand te `bezoeken'.
|
|
(Ook wel `vinden'; `finding' of `visiting' in het Engels.)
|
|
|
|
Het bezoeken van een bestand betekent dat je de inhoud van dat bestand
|
|
in Emacs ziet. Het lijkt er dan op alsof je het bestand aan het
|
|
veranderen bent. Echter, deze veranderingen zijn slechts tijdelijk
|
|
zolang je het bestand niet bewaart. Op deze manier kun je nooit per
|
|
ongeluk een half gewijzigd bestand op het systeem achterlaten. Zelfs
|
|
als je het bestand bewaart, zorgt Emacs ervoor dat het originele
|
|
bestand onder een gewijzigde naam nog steeds beschikbaar is, voor het
|
|
geval je later besluit dat de veranderingen toch niet zo'n goed plan
|
|
waren.
|
|
|
|
In de buurt van de onderkant van het scherm zie je een regel die begint en
|
|
eindigt met streepjes, met aan het begin "--:-- TUTORIAL.nl" of iets
|
|
dergelijks. Dit deel van het scherm laat normaal de naam van het bestand
|
|
zien dat je op dat moment bezoekt. Op dit moment bezoek je een bestand
|
|
dat "TUTORIAL.nl" heet; het is je eigen kopie van de Nederlandstalige
|
|
Emacs uitleg (`tutorial' in het Engels). Als je in Emacs een bestand
|
|
bezoekt dan staat de naam van het bestand altijd op deze plaats.
|
|
|
|
De commando's om een bestand te bezoeken of te bewaren zijn anders dan de
|
|
commando's die je tot nu toe geleerd hebt; ze bestaan namelijk uit twee
|
|
tekens. Beide commando's beginnen met het teken Control-x. Er zijn een
|
|
heleboel commando's die met Control-x beginnen. Veel van die commando's
|
|
hebben te maken met bestanden, buffers, en daaraan gerelateerde zaken.
|
|
Dergelijke commando's bestaan uit twee, drie of vier tekens.
|
|
|
|
Nog iets bijzonders aan het commando om een bestand te bezoeken is dat
|
|
je aan moet geven welk bestand je wilt. Dit heet dat het commando "een
|
|
argument van de gebruiker vraagt"; in dit geval de naam van het bestand.
|
|
Nadat je het commando
|
|
|
|
C-x C-f bezoek bestand (met de f van `find file')
|
|
|
|
hebt getypt vraagt Emacs om de naam van het bestand. De naam die je
|
|
intypt verschijnt op de onderste regel van het scherm. Wanneer die regel
|
|
voor dit soort invoer gebruikt wordt, heet ze de minibuffer. Je kunt de
|
|
gebruikelijke Emacs commando's gebruiken om de filename in te typen.
|
|
|
|
Tijdens het invoeren van de naam van het bestand (of willekeurig wat
|
|
voor minibuffer invoer) kun je het commando afbreken met C-g.
|
|
|
|
>> Type C-x C-f gevolgd door C-g. Dit commando breekt de minibuffer af en
|
|
ook het C-x C-f commando dat van de minibuffer gebruik maakte.
|
|
Netto resultaat is dat je geen bestand bezoekt.
|
|
|
|
Als je de naam van een bestand hebt ingevoerd, type dan <Return> om het
|
|
af te sluiten. Hierna gaat het C-x C-f commando aan het werk en haalt
|
|
het bestand op dat je aangegeven hebt. Als het C-x C-f commando daarmee
|
|
klaar is,verdwijnt de minibuffer.
|
|
|
|
Na korte tijd verschijnt de inhoud van het bestand op het scherm en kun
|
|
je de inhoud wijzigen. Als je de wijzigingen op wilt slaan, type dan het
|
|
commando
|
|
|
|
C-x C-s bewaar bestand (met de s van `save file')
|
|
|
|
Dit commando bewaart de tekst zoals Emacs die nu heeft in het bestand.
|
|
De eerstekeer dat je dit doet bewaart Emacs het originele bestand onder een
|
|
andere naam zodat het nog niet verloren is. De nieuwe naam bestaat uit de
|
|
oude naam gevolgd door een "~".
|
|
|
|
Als Emacs klaar is het bestand te bewaren laat ze de naam van het bestand
|
|
zien. Het is een goede gewoonte een bestand redelijk vaak te bewaren
|
|
zodat er niet teveel werk verloren gaat als het systeem hangt of crasht.
|
|
|
|
>> Type C-x C-s, om je kopie van deze uitleg te bewaren. Als het goed is
|
|
verschijnt "Wrote ...TUTORIAL" op de onderste schermregel.
|
|
|
|
OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-x C-s
|
|
typt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van de
|
|
machine waarop je werkt die te maken heeft met `flow control'. Met C-s
|
|
stopt de `flow' en komt niets meer van wat je typt bij Emacs terecht. Om
|
|
deze situatie te herstellen, type C-q. Lees daarna de "Spontaneous Entry
|
|
to Incremental Search" sectie in het Emacs handboek over hoe om te gaan
|
|
met deze situatie.
|
|
|
|
Je kunt een bestaand bestand bezoeken, om het te bekijken of het te
|
|
wijzigen. Je kunt ook een bestand bezoeken dat nog niet bestaat. Dit is
|
|
dé manier om met Emacs een nieuw bestand te maken: bezoek het bestand, dat
|
|
initieel leeg zal zijn, en voeg tekst toe. Zodra je de tekst bewaart
|
|
wordt het bestand werkelijk gecreëerd, met de tekst als inhoud. Vanaf dat
|
|
moment ben je dus bezig met een bestaand bestand.
|
|
|
|
|
|
* BUFFERS
|
|
---------
|
|
|
|
Als je een tweede bestand bezoekt met C-x C-f blijft het eerste bestand
|
|
gewoon in Emacs. Je kunt naar dat bestand terug door het gewoon nog een
|
|
keer te bezoeken met C-x C-f. Op deze manier kun je een behoorlijk aantal
|
|
bestanden in Emacs krijgen.
|
|
|
|
>> Creëer een bestand dat "foo" heet door te typen: C-f C-f foo
|
|
<Return>. Voeg hieraan wat tekst toe en bewaar "foo"
|
|
door C-x C-s te typen. Type hierna C-x C-f TUTORIAL <Return> om
|
|
weer hier, in de uitleg, terug te komen.
|
|
|
|
Emacs bewaart intern de tekst van elk bestand in een ding dat een "buffer"
|
|
genoemd wordt. Als je een bestand bezoekt wordt er een nieuwe buffer
|
|
gemaakt. Om een lijst van de huidige buffers te zien, type
|
|
|
|
C-x C-b laat de bufferlijst zien
|
|
|
|
>> Probeer C-x C-b nu.
|
|
|
|
Zie dat elke buffer een naam heeft en mogelijk ook een bestandsnaam; dit
|
|
is de naam van het bestand waarmee de buffer overeenkomt. Sommige buffers
|
|
hebben niets met een bestand te maken. Bijvoorbeeld, de buffer die
|
|
"*Buffer List*" heet heeft geen bestand. Die buffer is de buffer die de
|
|
lijst bevat die door C-x C-b gemaakt wordt. ALLE tekst die je in een
|
|
Emacs venster ziet is altijd onderdeel van een of andere buffer.
|
|
|
|
>> Type C-x 1 om de bufferlijst te verwijderen.
|
|
|
|
Als je de tekst van het ene bestand verandert en dan een ander bestand
|
|
bezoekt dan wordt het eerste bestand niet bewaard. De wijzigingen blijven
|
|
in Emacs, in de buffer die bij het bestand hoort. Het creëren of
|
|
modificeren van de buffer van het tweede bestand heeft geen effect op de
|
|
eerste buffer. Dit is erg nuttig, maar betekent ook dat er een eenvoudige
|
|
manier nodig is om het eerste bestand te bewaren. Het zou erg vervelend
|
|
zijn om er eerst naar terug te moeten gaan met C-x C-f om het dan te
|
|
kunnen bewaren met C-x C-s. Dus hebben we het commando:
|
|
|
|
C-x s bewaar een paar buffers
|
|
|
|
C-x s vraagt voor elke buffer die veranderingen heeft die nog niet
|
|
opgeslagen zijn, of je de buffer wilt bewaren.
|
|
|
|
>> Voeg wat tekst toe en type C-x s.
|
|
Emacs vraagt nu of je de buffer die TUTORIAL.nl heet wilt bewaren.
|
|
Beantwoord deze vraag positief door een "y" in te typen (de y van
|
|
"yes", Engels voor "ja").
|
|
|
|
|
|
* UITGEBREIDE COMMANDO'S
|
|
------------------------
|
|
|
|
Er zijn veel meer Emacs commando's dan er op de toetsen van het
|
|
toetsenbord passen, zelfs als we hun aantal kunnen vergroten door de
|
|
control of meta toets te gebruiken. Emacs lost dit probleem op met het X
|
|
commando (met de X van eXtensie of uitbreiding). Het X commando komt in
|
|
twee smaken voor:
|
|
|
|
C-x teken eXtensie; wordt gevolgd door een teken
|
|
M-x genaamd commando eXtensie; wordt gevolgd door een naam.
|
|
|
|
Deze commando's zijn in het algemeen nuttig, maar worden minder gebruikt
|
|
dan de commando's die tot nu toe uitgelegd zijn. Je hebt al twee van deze
|
|
commando's gezien: C-x C-f om een bestand te bezoeken, en C-x C-s om het
|
|
te bewaren. Een ander voorbeeld is het commando om Emacs te verlaten: dit
|
|
is C-x C-c. (Maak je geen zorgen over het verloren gaan van veranderingen
|
|
die niet bewaard zijn; C-x C-c vraagt of je veranderde buffers wilt
|
|
bewaren voordat Emacs daadwerkelijk eindigt.)
|
|
|
|
C-z is het commando om Emacs *tijdelijk* te verlaten, zodat je daarna weer
|
|
terug kunt keren in dezelfde Emacs sessie.
|
|
|
|
Op systemen die deze mogelijkheid bieden, zet C-z Emacs stil: je komt weer
|
|
terug in de shell, maar Emacs is nog aanwezig. In de meeste shells kun je
|
|
Emacs weer activeren met het "fg" commando, of met "%emacs".
|
|
|
|
Op systemen die niet de mogelijkheid bieden om programma's stil te zetten
|
|
creëert C-z een subshell onder Emacs om je zo in de gelegenheid te
|
|
stellen andere programma's uit te voeren en daarna weer in Emacs terug te
|
|
keren; Emacs wordt dus niet werkelijk verlaten. In dit geval is het
|
|
shellcommando "exit" de normale manier om de subshell te verlaten en in
|
|
Emacs terug te keren.
|
|
|
|
Het moment om C-x C-c te gebruiken is wanneer je uit gaat loggen. Het is
|
|
ook het juiste commando om Emacs te beëindigen wanneer Emacs opgestart
|
|
was door een mail programma of iets dergelijks, aangezien die misschien
|
|
niet met een stilgezette Emacs om kunnen gaan. Normaal gezien is het
|
|
echter beter Emacs stil te zetten met C-z dan om Emacs te verlaten,
|
|
behalve als je uit wilt loggen natuurlijk.
|
|
|
|
Er bestaan vele C-x commando's. Hier is een lijst van degene die je nu al
|
|
kent:
|
|
|
|
C-x C-f bezoek bestand
|
|
C-x C-s bewaar bestand
|
|
C-x C-b laat bufferlijst zien
|
|
C-x C-c verlaat Emacs
|
|
C-x u herstel
|
|
|
|
Commando's waaraan een uitgebreid commando wordt toegevoegd, worden nog
|
|
minder vaak gebruikt, of worden alleen onder bepaalde omstandigheden gebruikt.
|
|
Een voorbeeld is het commando replace-string, dat in de hele tekst een string
|
|
vervangt door een andere string (`to replace' betekent `vervangen').
|
|
Als je M-x typt echoot Emacs onderaan het scherm `M-x' en moet je de naam van
|
|
het commando intypen, in dit geval "replace-string". Als je gewoon
|
|
"repl s<TAB>" typt maakt Emacs de naam zelf af. Beëindig het commando
|
|
met <Return>.
|
|
|
|
Het replace-string commando heeft twee argumenten nodig: de string die
|
|
vervangen moet worden en de string waarmee die vervangen moet worden.
|
|
Je sluit elk argument af met <Return>.
|
|
|
|
>> Plaats de cursor op de lege regel twee regels onder deze.
|
|
Type dan M-x repl s<Return>gewijzigd<Return>veranderd<Return>.
|
|
|
|
Zie hoe deze regel daardoor gewijzigd is. Je hebt elke keer dat het woord
|
|
"g-e-w-i-j-z-i-g-d" voor kwam, vervangen door "veranderd"; beginnend op
|
|
de plek waar de cursor staat.
|
|
|
|
|
|
* AUTOMATISCH BEWAREN
|
|
---------------------
|
|
|
|
Als je een bestand veranderd hebt maar het nog niet bewaard hebt, zouden
|
|
de veranderingen verloren kunnen gaan als het systeem zou hangen of
|
|
herstarten. Om je hiertegen te beschermen bewaart Emacs om de zoveel tijd
|
|
de veranderde tekst automatisch. De naam van het bestand waarin de tekst
|
|
automatisch bewaard wordt begint en eindigt met een #. Bijvoorbeeld, als
|
|
je het bestand "hello.c" aan het bewerken bent dan wordt de tekst
|
|
automatisch bewaard in een bestand dat "#hello.c#" heet. Zodra je het
|
|
bestand werkelijk bewaart, wordt het automatisch bewaarde bestand weer
|
|
weggegooid.
|
|
|
|
Als de computer crasht kun je de automatisch bewaarde tekst terugkrijgen
|
|
door de file normaal te bezoeken (de originele file, niet de automatisch
|
|
bewaarde), gevolgd door M-x recover file<Return>. Als Emacs vraagt om
|
|
bevestiging, antwoord dan:"yes<Return>", en de automatisch bewaarde
|
|
informatie wordt teruggehaald.
|
|
|
|
|
|
* ECHO GEBIED
|
|
-------------
|
|
|
|
Als je een commando langzaam intypt echoot Emacs de tekens aan de
|
|
onderkant van het scherm, in een deel dat het "echo gebied" genoemd wordt.
|
|
Dit gebied omvat de onderste regel van het scherm.
|
|
|
|
|
|
* MODE-REGEL
|
|
------------
|
|
|
|
De regel direct boven het echo gebied heet de "mode-regel". De mode-regel
|
|
ziet er ongeveer zo uit:
|
|
|
|
--**-Emacs: TUTORIAL.nl (Fundamental)--68%------------------------
|
|
|
|
Deze regel geeft interessante informatie over Emacs en de tekst die
|
|
je aan het bewerken bent.
|
|
|
|
Je weet al wat de bestandsnaam betekent: het is de naam van het bestand
|
|
dat je bezoekt. -NN%-- geeft je huidige positie in de tekst aan: NN
|
|
procent van de tekst bevindt zich boven het scherm. Als het bestand vanaf
|
|
het begin op het scherm staat, staat er --Top-- in plaats van --00%--.
|
|
Als het laatste stuk tekst op het scherm staat, zal er --Bot-- staan (van
|
|
`bottom', `onderkant' in het Nederlands). Als de tekst zo klein is dat die
|
|
volledig op het scherm past staat --All-- in de mode-regel.
|
|
|
|
De sterretjes aan het begin betekenen dat je de tekst gemodificeerd hebt.
|
|
Direct na het bezoeken of bewaren staan er gewoon streepjes.
|
|
|
|
In de mode-regel staat tussen haakjes in welke mode je aan het werken
|
|
bent. Tenzij een andere mode gewenst is, zit je in de "Fundamental" mode
|
|
zoals nu (`fundamental' is `basis' in het Nederlands). Een dergelijke
|
|
mode heet een hoofdmode (`major mode' in het Engels).
|
|
|
|
Emacs heeft verschillende hoofdmodes. Sommige daarvan zijn bedoeld voor
|
|
het bewerken van verschillende talen of soorten tekst, zoals bijvoorbeeld
|
|
Lisp mode, Text mode, etc. Op elk moment is er altijd precies een mode
|
|
actief, en de naam daarvan staat in de mode-regel, op de plaats waar nu
|
|
"Fundamental" staat.
|
|
|
|
Het komt voor dat sommige commado's zich in verschillende modes anders
|
|
gedragen. Zo bestaat er een commando om een commentaar in een programma te
|
|
typen, en aangezien elke programmeertaal een ander idee heeft over hoe
|
|
commentaar eruit moet zien, moet elke hoofdmode op een andere manier het
|
|
commentaar beginnen. Elke hoofdmode is de naam van een uitgebreid commando,
|
|
en met dat commando schakel je om naar die hoofdmode. Zo is bijvoorbeeld
|
|
M-x fundamental-mode het commando om naar de basismode om te schakelen.
|
|
|
|
Als je Nederlandse of Engelse tekst wil gaan bewerken, zoals bijvoorbeeld
|
|
dit bestand, kun je beter "text mode" gebruiken, de mode om tekst in een
|
|
gewone taal te bewerken:
|
|
|
|
>> Type M-x text-mode<Return>.
|
|
|
|
Wees gerust; geen van de commando's die je geleerd hebt zorgen voor
|
|
grondige veranderingen in Emacs. Een van de dingen die je kunt merken is
|
|
bijvoorbeeld dat M-f en M-b nu apostrofs als onderdeel van een woord
|
|
beschouwen. In de vorige, Fundamental, mode behandelen M-f en M-b de
|
|
apostrof als ruimte tussen twee woorden.
|
|
|
|
Het is gebruikelijk dat hoofdmodes dergelijke subtiele verschillen hebben.
|
|
De meeste commando's doen dus min of meer hetzelfde in elke hoofdmode.
|
|
|
|
Met het commando C-h m kun je de documentatie over de huidige hoofdmode
|
|
lezen.
|
|
|
|
>> Gebruik C-u C-v een paar keer om deze zin in de buurt van de bovenkant
|
|
van het scherm te krijgen.
|
|
>> Type C-h m om te zien hoe Text mode verschilt van Fundamental mode.
|
|
>> Type C-x 1 om de documentatie van het scherm te verwijderen.
|
|
|
|
Hoofdmodes heten hoofdmodes omdat er ook bijmodes zijn. Bijmodes zijn
|
|
geen alternatieven voor hoofdmodes; het zijn slechts kleine modificaties
|
|
daarvan. Elke bijmode kan aan- of uitgezet worden, onafhankelijk van
|
|
andere bijmodes en onafhankelijk van de hoofdmode. Je kunt dus nul, een,
|
|
of willekeurig veel minor modes gebruiken.
|
|
|
|
Een nuttige bijmode voor het bewerken van tekst in een natuurlijke taal,
|
|
zoals Nederlands, is Auto Fill mode (`auto fill' betekent automatisch
|
|
uitvullen). Wanneer deze mode aanstaat breekt Emacs automatisch een regel
|
|
tussen twee woorden af als de regel anders te lang zou worden.
|
|
|
|
Je kunt Auto Fill mode aanzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. Als deze
|
|
mode al aanstaat, kun je hem uitzetten met M-x auto-fill-mode<Return>.
|
|
Als de mode uitstaat zet dit commando de mode aan; als ze aanstaat zet dit
|
|
commando de mode uit. Het commando zet de mode steeds aan en uit zet (`to
|
|
toggle' in het Engels).
|
|
|
|
>> Type nu M-x auto-fill-mode<Return>. Type nu vele malen asdf op een
|
|
regel zodat je kunt zien dat de regel in tweeën gesplitst wordt. Er
|
|
moeten wel spaties tussen de woorden staan, omdat de Auto Fill mode
|
|
alleen op spaties de regel afbreekt.
|
|
|
|
De rechter kantlijn staat meestal op 70 tekens, maar die kun je veranderen
|
|
met het C-x f commando. Dit commando accepteert een numeriek argument
|
|
om de gewenste kantlijn te verkrijgen.
|
|
|
|
>> Type C-x f met 20 als argument (C-u 20 C-x f).
|
|
Type wat tekst en zie dat Emacs de regels afbreekt bij 20 tekens.
|
|
Zet de kantlijn nu terug op 70, dus met C-u 70 C-x f.
|
|
|
|
Als je de tekst midden in een regel verandert vult Auto Fill mode
|
|
de regel niet opnieuw.
|
|
Om een alinea opnieuw te vullen, type M-q (Meta-q) terwijl de
|
|
cursor in de alinea staat.
|
|
|
|
>> Plaats de cursor in de voorgaande alinea en type M-q.
|
|
|
|
|
|
* ZOEKEN
|
|
--------
|
|
|
|
Emacs kan strings zoeken (een string is een rij tekens), zowel volgend op
|
|
de cursorpositie, als eraan voorafgaand. Het zoeken van een string
|
|
verplaatst de cursor naar de volgende plaats waar de gezochte string
|
|
voorkomt.
|
|
|
|
Het zoekcommando van Emacs is anders dan de zoekcommando's van de meeste
|
|
tekstverwerkers; het zoekt incrementeel. Dit betekent dat het zoeken
|
|
gebeurt tijdens het intypen van de gezochte string.
|
|
|
|
Het commando om vooruit zoeken te starten is C-s (met de `s' van `to
|
|
search', i.e. zoeken); C-r start het zoeken achteruit (met de `r' van
|
|
`reverse' of achteruit). WACHT nog even met ze te proberen.
|
|
|
|
Als je C-s typt verschijnt de string "I-search" in het echo gebied. Dit
|
|
betekent dat Emacs bezig is met een `incremental search' (incrementele
|
|
zoekopdracht) en wacht op het intypen van de zoekstring. <RET> beëindigt
|
|
het zoeken.
|
|
|
|
>> Type nu C-s om het zoeken te starten. Type nu, LANGZAAM, één letter per
|
|
keer, het woord `cursor', met een pauze na elke letter zodat je kunt
|
|
zien wat er met de cursor gebeurt. Je hebt nu eenmaal naar het woord
|
|
`cursor' gezocht.
|
|
>> Type nogmaals C-s, om het volgende woord `cursor' te zoeken
|
|
>> Type nu viermaal <Delback> en let op de cursorbewegingen.
|
|
>> Type <RET> om het zoeken te beëindigen.
|
|
|
|
Zag je wat er gebeurde? Tijdens incrementeel zoeken probeert Emacs naar
|
|
de eerste plek te gaan waar de string staat die je tot dan toe getypt
|
|
hebt. Om naar de volgende plek te gaan, type je C-s nog een keer. Als er
|
|
geen volgende plek is gevonden piept Emacs en vertelt je dat de zoekopdracht
|
|
is beëindigd. (`failing' in het Engels); met C-g kun je het zoeken afbreken.
|
|
|
|
Als je tijdens incrementeel zoeken <Delback> typt, zul je zien dat het
|
|
laatste teken dat je in de zoekstring typte weggehaald wordt en dat het
|
|
zoeken teruggaat naar de voorgaande plaats. Als je bijvoorbeeld begint
|
|
met zoeken en je typt een "c" dan ga je naar de plaats waar de "c" het
|
|
eerst voorkomt. Type je vervolgens een "u" dan gaat de cursor naar de
|
|
plaats waar de string "cu" het eerst voorkomt". Als je nu <Delback> typt, dan
|
|
wordt de "u" van de zoekstring afgehaald en gaat de cursor terug naar de
|
|
plaats waar hij stond voordat je de "u" intypte, i.e. de plaats waar "c" het
|
|
eerst voorkomt.
|
|
|
|
Als je tijdens een zoekoperatie een control- of meta-teken intypt dan
|
|
wordt het zoeken beëindigd. Er zijn een paar uitzonderingen, namelijk
|
|
tekens die tijdens zoeken een speciale betekenis hebben, zoals C-s en C-r.
|
|
|
|
Met C-s begin je te zoeken naar de plaats waar de zoekstring voor het eerst
|
|
voorkomt NA de huidige cursorpositie. Als je iets wilt zoeken dat eerder in
|
|
de tekst moet voorkomen, gebruik dan C-r i.p.v. C-s. Alles wat we nu weten
|
|
over C-s geldt ook voor C-r, alleen de zoekrichting is omgedraaid.
|
|
|
|
|
|
* MEERDERE VENSTERS
|
|
-------------------
|
|
|
|
Een van Emacs' aardige eigenschappen is dat je meerdere vensters op het
|
|
scherm kunt laten zien.
|
|
|
|
>> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l.
|
|
|
|
>> Type C-x 2 om het scherm in twee vensters op te splitsen.
|
|
Beide vensters laten deze uitleg zien; de cursor blijft in het
|
|
bovenste venster.
|
|
|
|
>> Type C-M-v om de tekst in het onderste venster te verschuiven.
|
|
(Als je geen Meta toets hebt, type dan ESC C-v.)
|
|
|
|
>> Type C-x o (met de `o' van `other'; `ander' in het Nederlands)
|
|
om de cursor naar het andere venster te verplaatsen.
|
|
|
|
>> Verschuif de tekst in het onderste venster, m.b.v. C-v en M-v.
|
|
Zorg ervoor dat je deze uitleg in het bovenste venster leest.
|
|
|
|
>> Type weer C-x o om de cursor weer in het bovenste venster
|
|
te zetten. De cursor staat weer precies op de plaats waar
|
|
hij stond toen je het venster verliet.
|
|
|
|
Je kunt C-x o blijven gebruiken om van venster naar venster te gaan. Elk
|
|
venster heeft zijn eigen cursorpositie; de cursor is altijd maar zichtbaar
|
|
in een daarvan. Alle normale commando's hebben betrekking op het venster
|
|
waarin de cursor staat. Dit venster is het `geselecteerde venster'
|
|
(`selected window' in het Engels).
|
|
|
|
Het C-M-v commando is erg nuttig wanneer je tekst aan het bewerken bent in
|
|
het ene venster, terwijl je het andere venster als referentie gebruikt.
|
|
Je kunt de cursor dan altijd in het venster houden waarin je bezig bent,
|
|
terwijl je met C-M-v door de tekst in het andere venster loopt.
|
|
|
|
C-M-v is een voorbeeld van een CONTROL-META teken. Als je een echte META
|
|
toets hebt kun je C-M-v intypen door zowel CTRL als META ingedrukt te
|
|
houden terwijl je v typt. Het maakt niet uit in welke volgorde je de CTRL
|
|
en META indrukt; het gaat erom welke toetsen ingedrukt zijn terwijl je typt.
|
|
|
|
Als je geen echte META toets hebt kun je ESC gebruiken; de volgorde maakt
|
|
dan wel uit. Je moet dan ESC typen, gevolgd door CTRL-v; CTRL-ESC v zal
|
|
niet werken. Dit komt doordat ESC zelf een teken is, terwijl CTRL en META
|
|
dat niet zijn.
|
|
|
|
>> Type C-x 1 (in het bovenste venster) om het onderste venster te laten
|
|
verdwijnen.
|
|
|
|
(Als je C-x 1 typt in het onderste venster laat je het bovenste
|
|
verdwijnen. C-x 1 betekent zoveel als `ik wil maar 1 venster,
|
|
en wel dat venster waar de cursor nu in staat.')
|
|
|
|
Hier is nog een manier om twee venster te krijgen die elk een andere tekst
|
|
laten zien:
|
|
|
|
>> Type C-x 4 C-f gevolgd door de naam van een van je bestanden, gevolgd
|
|
door <Return>. Het opgegeven bestand zal in het onderste venster
|
|
verschijnen, en de cursor zal in dat venster staan.
|
|
|
|
>> Type C-x o om terug naar het bovenste venster te gaan, en C-x 1 om
|
|
het onderste venster te laten verdwijnen.
|
|
|
|
|
|
* RECURSIEVE BEWERKINGSNIVEAUS
|
|
------------------------------
|
|
|
|
Soms kom je in Emacs in een recursief bewerkingsniveau terecht (Engels:
|
|
`recursive editing level'). Dit is te zien in de moderegel aan de rechte
|
|
haken die om de haakjes van de naam van de hoofdmode staan. Dan staat er
|
|
bijvoorbeeld [(Fundamental)] in plaats van (Fundamental).
|
|
|
|
Type ESC ESC ESC Om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. Dit is
|
|
een generiek `ontsnappingscommando'. Je kunt het ook gebruiken om extra
|
|
vensters weg te gooien of om uit de minibuffer te komen.
|
|
|
|
>> Type M-x om in een minibuffer te komen, en type dan ESC ESC ESC
|
|
om er weer uit te komen.
|
|
|
|
C-g is niet bruikbaar om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. De
|
|
reden hiervoor is dat C-g gebruikt wordt om commando's af te breken BINNEN
|
|
het recursieve bewerkingsniveau.
|
|
|
|
|
|
* MEER INFORMATIE
|
|
-----------------
|
|
|
|
We hebben geprobeerd je met deze uitleg precies genoeg informatie te geven
|
|
om met Emacs te beginnen. De mogelijkheden van Emacs zijn zo legio dat
|
|
het onmogelijk is nu alles uit te leggen. Emacs heeft zoveel nuttige
|
|
mogelijkheden dat je er meer over zou kunnen willen leren. Emacs heeft
|
|
commando's om documentatie te laten zien over Emacs commando's. Deze
|
|
`helpcommando's' beginnen allemaal met C-h: `het Hulpteken'.
|
|
|
|
Om hulp te krijgen, type C-h, gevolgd door een teken om aan te duiden
|
|
welke hulp je wilt. Als je het echt niet meer weet, type C-h ? en Emacs
|
|
vertelt welke hulp het allemaal te bieden heeft. Als je C-h hebt getypt
|
|
maar van gedachten veranderd bent, type je gewoon C-g om het af te breken.
|
|
|
|
(Op sommige computers is de betekenis van C-h veranderd. Dat is een
|
|
slecht plan, zeker als die verandering op alle gebruikers invloed heeft,
|
|
en is dus een geldige reden om je beklag te doen bij de systeembeheerder
|
|
of helpdesk. Als C-h intussen niet een bericht onderaan het scherm laat
|
|
zien over mogelijke hulp, probeer dan de F1 toets (functietoets 1) of
|
|
gebruik M-x help RET.)
|
|
|
|
De eenvoudigste hulp is C-h c. Type C-h, het teken `c' en een teken of
|
|
uitgebreid commando, en Emacs laat een zeer korte beschrijving van het
|
|
commando zien.
|
|
|
|
>> Type C-h c Control-p.
|
|
De beschrijving die getoond wordt zou zoiets moeten zijn als
|
|
|
|
C-p runs the command previous-line
|
|
|
|
(Nederlands: C-p voert het commando previous-line uit.)
|
|
|
|
Dit commando vertelt je `de naam van de functie'. Functies worden vooral
|
|
gebruikt om Emacs uit te breiden of aan de wensen van de gebruiker aan te
|
|
passen. Aangezien functienamen gekozen zijn om aan te geven wat de
|
|
functie doet, zijn ze ook geschikt als erg korte documentatie; genoeg om
|
|
je te herinneren aan wat de commando's die je al geleerd hebt betekenen.
|
|
|
|
Uitgebreide commando's zoals C-x C-s en (als je geen META, EDIT or ALT
|
|
toets hebt) <ESC> v kunnen ook getypt worden na C-h c.
|
|
|
|
Om meer informatie over een commando te krijgen, type C-h k in plaats van
|
|
C-h c.
|
|
|
|
>> Type C-h k Control-p.
|
|
|
|
Dit laat de documentatie van de functie zien, inclusief de naam van de
|
|
functies, in een apart venster. Als je klaar bent met lezen, type C-x 1
|
|
om van dat venster af te komen. Je hoeft dat natuurlijk niet meteen te
|
|
doen. Je kunt ook eerst wat anders doen voordat je C-x 1 typt.
|
|
|
|
Hier zijn nog wat nuttige mogelijkheden van C-h:
|
|
|
|
C-h f Beschrijf een functie. Je moet de naam van de functie
|
|
intypen.
|
|
|
|
>> Type C-h f previous-line<Return>
|
|
Dit laat alle informatie zien die Emacs heeft over de functie die het
|
|
C-p commando implementeert.
|
|
|
|
C-h a Commando Apropos. Type een woord in en Emacs zal een
|
|
lijst van alle commando's laten zien waarin dat woord
|
|
voorkomt. Al deze commando's kunnen aangeroepen worden
|
|
met M-x. Bij sommige commando's staat met welke tekens
|
|
dit commando direct uitgevoerd kan worden.
|
|
|
|
>> Type C-h a file<Return>.
|
|
|
|
Dit laat in een ander venster alle M-x commando's zien met `file' in hun
|
|
naam. Je zult teken-commando's zien als C-x C-f naast de overeenkomende
|
|
commandonaam zoals find-file.
|
|
|
|
>> Type C-M-v herhaaldelijk om de tekst in het hulpvenster te verschuiven.
|
|
|
|
>> Type C-x 1 om het hulpvenster weg te gooien.
|
|
|
|
|
|
* CONCLUSIE
|
|
-----------
|
|
|
|
Denk eraan dat je met C-x C-c gebruikt om Emacs te verlaten. Om tijdelijk
|
|
een shell te krijgen en daarna weer in Emacs terug te komen, type C-x.
|
|
|
|
De bedoeling van deze uitleg is dat ze begrijpelijk is voor alle nieuwe
|
|
Emacs gebruikers. Als je dus iets onduidelijks bent tegengekomen blijf
|
|
dan niet zitten en maak jezelf geen verwijten. Klaag erover!
|
|
|
|
|
|
* KOPIËREN
|
|
-----------
|
|
|
|
(De Engelse versie van) deze uitleg is voorafgegaan door een lange reeks
|
|
van Emacs tutorials, die begon met de uitleg die Stuart Cracraft schreef
|
|
voor de originele Emacs. Deze Nederlandse vertaling is gemaakt door
|
|
Pieter Schoenmakers <tiggr@ics.ele.tue.nl> op basis van de GNU Emacs 20.2
|
|
TUTORIAL.
|
|
|
|
(Wat nu volgt is een vertaling naar het Nederlands van de condities voor
|
|
gebruik en verspreiding van deze uitleg. Deze vertaling is niet
|
|
gecontroleerd door een jurist. Er kunnen derhalve geen rechten aan de
|
|
vertaling worden ontleend, en de vertaling wordt gevolgd door het Engelse
|
|
origineel.)
|
|
|
|
Deze versie van de uitleg valt onder copyright, net als GNU Emacs.
|
|
Je mag deze uitleg distribueren onder bepaalde condities:
|
|
|
|
Copyright (c) 1985, 1996, 1997 Free Software Foundation
|
|
|
|
Iedereen mag letterlijke kopieën van dit document, zowel ontvangen als
|
|
verspreiden, op elke medium, vooropgesteld dat de copyrightmelding en
|
|
toestemmingsmelding niet aangetast worden en dat de verspreider aan de
|
|
ontvanger dezelfde distributierechten verleent als aan hem verleend
|
|
door deze melding.
|
|
|
|
Toestemming wordt verleend om gemodificeerde versies van dit document,
|
|
of delen daarvan, te verspreiden, onder bovenstaande condities,
|
|
vooropgesteld dat ze ook duidelijk melding maken van degene die als
|
|
laatste modificaties doorgevoerd heeft.
|
|
|
|
De condities voor het kopiëren van Emacs zelf zijn complexer dan dit,
|
|
maar gebaseerd op dezelfde gedachte. Lees het bestand COPYING en geef
|
|
vervolgens kopieën van Emacs aan al je vrienden. Help bij het uitroeien
|
|
van softwarebeschermingspolitiek (`software eigendom') door vrije software
|
|
te gebruiken, te schrijven en te delen!
|
|
|
|
(Engels origineel van de copyrightmelding en condities:
|
|
|
|
This version of the tutorial, like GNU Emacs, is copyrighted, and
|
|
comes with permission to distribute copies on certain conditions:
|
|
|
|
Copyright (c) 1985, 1996 Free Software Foundation
|
|
|
|
Permission is granted to anyone to make or distribute verbatim copies
|
|
of this document as received, in any medium, provided that the
|
|
copyright notice and permission notice are preserved,
|
|
and that the distributor grants the recipient permission
|
|
for further redistribution as permitted by this notice.
|
|
|
|
Permission is granted to distribute modified versions
|
|
of this document, or of portions of it,
|
|
under the above conditions, provided also that they
|
|
carry prominent notices stating who last altered them.
|
|
|
|
The conditions for copying Emacs itself are more complex, but in the
|
|
same spirit. Please read the file COPYING and then do give copies of
|
|
GNU Emacs to your friends. Help stamp out software obstructionism
|
|
("ownership") by using, writing, and sharing free software!)
|
|
|
|
;;; Local Variables:
|
|
;;; coding: latin-1
|
|
;;; End:
|
|
|
|
;;; arch-tag: 3399e308-e605-4125-8fbb-b2fe91ac3149
|