mirror of
https://git.savannah.gnu.org/git/emacs.git
synced 2024-12-14 09:39:42 +00:00
1117 lines
45 KiB
Plaintext
1117 lines
45 KiB
Plaintext
Lernilo pri Emacs. Vidu finon por kondiæoj pri kopii.
|
|
Mallonga lernilo pri Emakso (Emacs). -- La uzokondiæojn vd æe la fino.
|
|
|
|
Emaksaj ordonoj øenerale uzas aý la STIR-klavon (ofte markitan "Ctrl"
|
|
aý "CTL"), aý la META-klavon (ofte markitan "EDIT" aý "Alt"). Prefere
|
|
ol plene skribi tion æiufoje, ni uzos la sekvajn mallongigojn:
|
|
|
|
C-<signo> signifas "premante la STIR-klavon tajpu la signon <signo>".
|
|
Do, C-f estus: premtenu la STIR-klavon kaj tajpu f.
|
|
|
|
M-<signo> signifas "premante la META-klavon (aý EDIT- aý Alt-klavon)
|
|
tajpu <signo>n. Se vi havas nek META- nek EDIT- nek
|
|
Alt-klavon, anstataýe premu kaj malpremu la Esc-klavon kaj
|
|
poste tajpu <signo>n. Ni skribas <ESC> por la Esc-klavo.
|
|
|
|
GRAVA NOTO: por fini la Emaksan seancon, tajpu C-x C-c. (Du signoj.)
|
|
En æi tiu lernilo, la signoj ">>" æe la maldekstra marøeno rekomendas
|
|
al vi tuj provi uzi ordonon. Ekzemple:
|
|
<<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>>
|
|
[Mezo de paøo malplenas pro instruaj kialoj. La teksto pluas sube.]
|
|
>> Nun tajpu C-v (Vidu sekvantan ekranplenon) por vidigi la sekvan
|
|
ekranplenon. (Procedu: tenante premita la STIR-klavon tajpu v).
|
|
De nun, ripetu æi tion æiun fojon kiam vi finlegos la ekranon.
|
|
|
|
Notu ke estas dulinia komuna¼o inter la tujsekvaj ekranplenoj; tio
|
|
donas kontinuecon por faciligi la legadon.
|
|
|
|
Antaý æio vi bezonas scii kiel moviøi de loko al loko en la teksto.
|
|
Vi jam povas moviøi je unu ekrano antaýen per C-v. Por moviøi
|
|
malantaýen je unu ekrano, tajpu M-v (premu la META-klavon kaj tajpu v,
|
|
aý tajpu <ESC>c se vi ne havas META-, EDIT- aý Alt-klavon).
|
|
|
|
>> Provu tajpi M-v kaj sekve C-v kelkfoje.
|
|
|
|
|
|
* RESUMO
|
|
--------
|
|
|
|
La sekvaj ordonoj servas por foliumi ekranplenojn:
|
|
|
|
C-v Moviøu antaýen je unu ekranpleno
|
|
M-v Moviøu malantaýen je unu ekranpleno
|
|
C-l Viþu la ekranon kaj reeligu la tutan tekston, aranøante
|
|
øin æirkaý la kursoro lokita centre de la ekrano.
|
|
(Tiu estas C-L, la stira lo; ne C-1, la stira unu.)
|
|
|
|
>> Trovu la kursoron, kaj notu øian kuntekston. Tajpu C-l. Retrovu
|
|
la kursoron kaj notu ke øi restas en la sama kunteksto.
|
|
|
|
|
|
* BAZAJ RIMEDOJ POR REGI KURSORON
|
|
---------------------------------
|
|
|
|
Foliumi per ekranplenoj estas utila afero, sed kiel oni moviøu al
|
|
preciza loko en la teksto sur la ekrano?
|
|
|
|
Estas kelkaj metodoj por fari tion. Oni povas uzi la sagoklavojn, sed
|
|
pli produktive estas teni la manojn en la normala pozicio kaj uzi la
|
|
ordonojn C-p, C-b, C-f, kaj C-n. Æiu de tiuj ordonoj movas la
|
|
kursoron je unu vertikalo aý horizontalo en la koncerna direkto sur la
|
|
ekrano. Æi tiu tabelo montras tiujn kvar ordonojn kaj kien ili movas
|
|
la kursoron:
|
|
|
|
Al la antaýa linio, C-p
|
|
(angle: Previous line)
|
|
:
|
|
:
|
|
Antaýen, C-b .... Nuna loko de la kursoro .... Sekven, C-f
|
|
(ang. Backward) : (ang. Forward)
|
|
:
|
|
Al la sekva linio, C-n
|
|
(angle: Next line)
|
|
|
|
>> Movu la kursoron al la centra linio de la diagramo per C-n aý C-p.
|
|
Tajpu C-l por vidi la tutan diagramon vertikale centrigita sur la
|
|
ekrano.
|
|
|
|
La literoj estas elektitaj laý la koncernaj anglaj vortoj: P el
|
|
"previous", N el "next", B el "backward" kaj F el "forward". Tiuj
|
|
estas la bazaj ordonoj por movi la kursoron, kaj vi uzos ilin æiam, do
|
|
utilas al vi lerni ilin nune.
|
|
|
|
>> Uzu C-n kelkfoje por mallevi la kursoron al æi tiu linio.
|
|
|
|
>> Uzu C-f por avanci en la linion kaj sekve C-p por movi supren.
|
|
Atentu kion C-p faras kiam la kursoro estas meze de la linio.
|
|
|
|
Æiu teksta linio finiøas per novlinia signo, kiu disigas øin disde la
|
|
sekva linio. La lasta linio en via dosiero devus havi novlinion æe la
|
|
fino (sed Emacs ne postulas øin).
|
|
|
|
>> Provu uzi C-b æe linikomenco. Øi devas movi al la fino de la
|
|
antaýa linio. Tio okazas æar øi movas reen trans la novlinian
|
|
signon.
|
|
|
|
C-f povas movi trans novlinion analogie kiel C-b
|
|
|
|
>> Uzu C-b por vidi kie estas la kursoro.
|
|
Poste uzu C-f kelkfoje por reveni æe la linifinon.
|
|
Poste faru unu C-f pli por transiri en la sekvantan linion.
|
|
|
|
Kiam vi pasas trans la supron aý malsupron de la ekrano, la teksto
|
|
transranda þoviøas sur la ekranon. Tio estas nomata "rulumado". Øi
|
|
ebligas movi la kursoron al specifita loko en la teksto sen perdi øin
|
|
(la kursoron) de sur la ekrano.
|
|
|
|
>> Provu uzi C-n por movi la kursoron de sur la malsupro de la ekrano,
|
|
kaj vidu kio okazas.
|
|
|
|
Se movado per signoj estas tro malrapida, moviøu per vortoj. M-f
|
|
(Meta-f) movas je unu vorto posten kaj M-b movas je unu vorto reen.
|
|
|
|
>> Tajpu kelkfoje M-f kaj M-b.
|
|
|
|
Kiam vi estas meze de vorto, M-f movas al la fino de la vorto. Kiam
|
|
vi estas en intervorta spaco, M-f movas al la fino de la sekva vorto.
|
|
M-b faras analogie en la mala direkto.
|
|
|
|
>> Tajpu M-f kaj M-b kelkfoje, intermiksante kun C-f kaj C-b, por vidi
|
|
la efikon de M-f kaj M-b el diversaj lokoj ene kaj inter vortoj.
|
|
|
|
Rimarku la analogion inter C-f kaj C-b unuflanke, kaj M-f kaj M-b
|
|
aliflanke. Tre ofte Meta-signoj servas por funkcioj rilataj al unuoj
|
|
difinitaj lingve (vortoj, frazoj, alineoj), dum la stiraj C-signoj
|
|
funkcias sur elementaj unuoj sendependaj de la enhavo (signopozicioj,
|
|
linioj, ktp.).
|
|
|
|
Tiu analogio validas ankaý por linioj kaj frazoj: C-a kaj C-e movas al
|
|
la komenco aý fino de linio, kaj M-a kaj M-e movas al la komenco aý
|
|
fino de frazo.
|
|
|
|
>> Provu kelkajn C-a, poste kelkajn C-e.
|
|
Provu kelkajn M-a, poste kelkajn M-e.
|
|
|
|
Observu kiel ripetaj C-a faras nenion pli ol unufoje, dum ripetaj M-a
|
|
plu movas je unu frazo pluen. Kvankam la analogio ne estas plena, æiu
|
|
ordono kondutas nature.
|
|
|
|
La loko de la kursoro en la teksto estas nomata "punkto" (angle
|
|
"point"). Alidire, la kursoro montras sur la ekrano kie "punkto"
|
|
estas en la teksto.
|
|
|
|
Jen resumo de simplaj ordono por movi la kursoron, inklude la ordonojn
|
|
por moviøi per vortoj kaj frazoj:
|
|
|
|
C-f Moviøu sekven je unu signopozicio
|
|
C-b Moviøu reen je unu signopozicio
|
|
|
|
M-f Moviøu sekven je unu vorto
|
|
M-b Moviøu antaýen je unu vorto
|
|
|
|
C-n Moviøu en la malsuran linion
|
|
C-p Moviøu en la suran linion
|
|
|
|
C-a Moviøu al la linikomenco
|
|
C-e Moviøu al la linifino
|
|
|
|
M-a Moviøu al la komenco de la frazo
|
|
M-e Moviøu al la fino de la frazo
|
|
|
|
>> Provu æiujn æi ordonojn, nun po kelkfoje por praktiki. Ili estas
|
|
la plej ofte uzataj ordonoj.
|
|
|
|
Du aliaj kursormovaj ordonoj estas M-< (Meta Malpli-ol), kiu movas al
|
|
la komenco de la tuta teksto, kaj M-> (Meta Pli-ol), kiu movas al la
|
|
fino de la tuta teksto.
|
|
|
|
Æe la plejmulto de terminaloj, la "<" estas super la komo, do vi devas
|
|
uzi la majuskligan klavon por tajpi øin. Æe tiuj terminaloj vi ankaý
|
|
devas uzi la majuskligan klavon por tajpi M-<; sen la majuskliga klavo
|
|
rezultus "M-," (Meta-komo).
|
|
|
|
>> Provu tajpi M-< nune, por moviøi al la komenco de la lernilo.
|
|
Poste uzu C-v multfoje por reveni æi tien.
|
|
|
|
>> Provu tajpi M-> nune, por moviøi al la fino de la lernilo.
|
|
Poste uzu M-v multfoje por reveni æi tien.
|
|
|
|
Vi ankaý povas movi la kursoron per la sagoklavoj, se via terminalo
|
|
havas ilin. Ni tamen rekomendas ke vi lernu C-b, C-f, C-n kaj C-p pro
|
|
tri kialoj. Unue, ili funkcias æe æia terminalo. Due, kiam vi
|
|
kutimiøos al Emakso, vi trovos ke tajpi tiujn stirsignojn estas pli
|
|
rapida ol tajpi la sagoklavojn (æar vi ne devas formovi viajn manojn
|
|
de la normala tajpada pozicio). Trie, kiam vi kutimiøos uzi tiujn
|
|
stirajn ordonojn, vi facile lernos uzi ankaý aliajn kursormovajn
|
|
ordonojn.
|
|
|
|
La plejparto da Emaksaj ordonoj akceptas nombran argumenton; por la
|
|
plejparto da ordonoj, øi funkcias kiel ripetilo. Por indiki al ordono
|
|
la nombron de ripetoj, tajpu C-u kaj sekve la ciferojn antaý ol tajpi
|
|
la ordonon. Se vi havas META-klavon (aý EDIT-, aý Alt-klavon), eblas
|
|
ankaý alia metodo por doni nombran argumenton: tajpu la ciferojn
|
|
premtenante la META-klavon. Ni rekomendas lerni la metodon de C-u æar
|
|
øi funkcias æe æia terminalo. La nombra argumento ankaý estas nomata
|
|
"prefiksa argumento", æar la argumenton oni tajpas antaý la koncerna
|
|
ordono.
|
|
|
|
Ekzemple, C-u 8 C-f movas vin al la oka signo sekvanta.
|
|
|
|
>> Uzu C-n aý C-p kun nombra argumento por movi la kursoron en apudan
|
|
linion per sola ordono.
|
|
|
|
La plejparto da ordonoj uzas la nombran argumenton kiel ripetilon, sed
|
|
iuj ordonoj øin uzas alicele. Kelkaj ordonoj (tamen neniu el la
|
|
lernitaj) uzas øin kiel indikilon -- la ekzisto de prefiksa argumento,
|
|
sendepende de øia valoro, igas la ordonon agi alimaniere.
|
|
|
|
C-v kaj M-v estas alispeca escepto. Kiam vi donas al ili argumenton,
|
|
ili rulumas la ekranon supren aý suben je tiom da linioj, anstataý je
|
|
ekranplenoj. Ekzemple, C-u 8 C-v rulumas la ekranon je 8 linioj.
|
|
|
|
>> Tajpu C-u 8 C-v nun.
|
|
|
|
Æi tio devis rulumi la ekranon je 8 linioj supren. Se vi deziras
|
|
retrorulumi øin suben, vi povas doni argumenton al M-v.
|
|
|
|
Se vi uzas Emakson sub grafika fenestrosistemo, ekz-e X11 aý
|
|
MS-Windows, øi devas havi altan ortograman regionon nomatan rulumskalo
|
|
æe la (mal)dekstra flanko de la Emaksa fenestro. Vi povas rulumi la
|
|
tekston klakante per la muso en la rulumskalo.
|
|
|
|
>> Provu premi la mezan butonon (de la muso) æe la supro de la
|
|
emfazata regiono interne de la rulumskalo. Tio devus rulumi la
|
|
tekston øis pozicio determinita per tio, kiom alte aý malalte vi
|
|
alklakis.
|
|
|
|
>> Provu movi la muson supren kaj suben, tenante premita la mezan
|
|
musbutonon. Vi vidos ke la teksto rulumas supren kaj suben laý
|
|
tio, kiel vi movas la muson.
|
|
|
|
|
|
* SE EMAKSO SVENIS
|
|
------------------
|
|
|
|
Se Emakso æesis respondi al viaj ordonoj, vi povas sendanøere øin
|
|
malbloki tajpante C-g. Vi povas uzi C-g por haltigi ordonon kiu
|
|
plenumiøas tro longe.
|
|
|
|
Vi ankaý povas uzi C-g por forigi nombran argumenton aý la komencon de
|
|
ordono kiun vi ne deziras fini.
|
|
|
|
>> Tajpu C-u 100 por fari nombran argumenton 100, sekve tajpu C-g.
|
|
Nun tajpu C-f. Øi devas movi je nur unu signo, æar vi forigis la
|
|
argumenton per C-g.
|
|
|
|
Se vi erare tajpis <ESC> (la eskapklavon), vi povas vin malembarasi de
|
|
øi per C-g.
|
|
|
|
|
|
* MALÞALTITAJ ORDONOJ
|
|
---------------------
|
|
|
|
Iuj Emaksaj ordonoj estas malþaltitaj por ke komencantoj ne uzu ilin
|
|
akcidente.
|
|
|
|
Se vi tajpas iun el la malþaltitaj ordonoj, Emakso eligas mesaøon
|
|
indikantan la tajpitan ordonon, kaj demandas æu vere vi volas uzi øin.
|
|
|
|
Se vi intencas uzi la ordonon, tajpu spaceton responde al la demando.
|
|
Normale, se vi ne deziras plenumi la malþaltitan ordonon, respondu per
|
|
"n".
|
|
|
|
>> Tajpu C-x C-l (kiu estas malþaltita ordono), kaj tajpu "n" responde
|
|
al la demando.
|
|
|
|
|
|
* FENESTROJ
|
|
-----------
|
|
|
|
En Emakso vi povas havi plurajn fenestrojn montrantajn sian propran
|
|
tekston. Ni klarigos poste kiel uzi plurajn fenestrojn. Sed nun ni
|
|
klarigu kiel forigi nebezonatajn fenestrojn kaj reveni al la simpla
|
|
unufenestra redaktado. Tio estas facila:
|
|
|
|
C-x 1 Unu fenestro (t.e., forigu æiujn aliajn fenestrojn)
|
|
|
|
Tio estas STIR-x kaj poste la cifero 1. "C-x 1" pligrandigas la
|
|
fenestron enhavantan la kursoron, tiel ke øi okupu la tutan ekranon.
|
|
Øi malaperigas æiujn aliajn fenestrojn.
|
|
|
|
>> Movu la kursoron en æi tiun linion kaj tajpu C-u 0 C-l.
|
|
>> Tajpu C-h k C-f.
|
|
Vidu kiel æi tiu fenestro malkreskas, dum nova fenestro aperas por
|
|
montri instrukcion pri la C-f ordono.
|
|
|
|
>> Tajpu C-x 1 kaj vidu la instrukcian fenestron malaperi.
|
|
|
|
Tiu ordono malsimilas la aliajn ordonojn kiujn vi lernis antaýe æar øi
|
|
konsistas el du signoj. Øin komencas la signo STIR-x. Ekzistas tuta
|
|
serio da ordonoj kiuj komenciøas per STIR-x; multaj el ili koncernas
|
|
fenestrojn, dosierojn, bufrojn, kaj rilatajn aferojn. Tiuj ordonoj
|
|
estas du, tri aý kvar signojn longaj.
|
|
|
|
|
|
* ENÞOVO KAJ FORVIÞO
|
|
--------------------
|
|
|
|
Se vi deziras enþovi tekston, simple øin tajpu. Signojn kiujn oni
|
|
povas vidi, ekzemple A, 7, *, ktp, Emakso traktas kiel tekston kaj
|
|
enmetas tuj. Tajpu <Return> (la enigan klavon) por enigi linifinilon.
|
|
|
|
Por forviþi la ¼us tajpitan signon tajpu <Retroviþu>. <Retroviþu>
|
|
estas tiu klavo de la klavaro, kiun oni ankaý ekster Emakso normale
|
|
uzas por forigi la ¼us tajpitan signon. Kutime øi estas granda klavo
|
|
unu aý du vicojn super Return-klavo, kaj eble estas markita per
|
|
"Delete", "Del" aý "Backspace".
|
|
|
|
Se tiu klavo estas markita per "Backspace" (retropaþo), tiam øuste øin
|
|
oni uzu por <Retroviþu>. Se krome estas alia klavo, markita <Delete>,
|
|
øi ne estas <Retroviþu>.
|
|
|
|
Øenerale, <Retroviþu> estas tiu klavo kiu forviþas la signon tuj antaý
|
|
la nuna kursorloko.
|
|
|
|
>> Faru æi tion nun -- tajpu kelkajn signojn, poste forviþu ilin
|
|
tajpante kelkajn <Retroviþu>. Ne timu difekti æi tiun dosieron; vi
|
|
ne þanøos la originalan lernilon. Æi tio estas nur ties labora
|
|
kopio por vi.
|
|
|
|
Kiam linio da teksto iøas pli longa ol la ekrana linio, la teksta
|
|
linio transiras sur la sekvan ekranan linion. Retroklino ("\") -- aý,
|
|
en grafika fenestrosistemo, kurba sageto -- en la dekstra marøeno
|
|
indikas tian transiron.
|
|
|
|
>> Enigu tekston øis øi atingos la dekstran marøenon, kaj plu enigu.
|
|
Vi vidos transiron en la sekvan linion.
|
|
|
|
>> Ripete <Retroviþu> por remallongigi la tekstan linion øis la longo
|
|
de unu ekrana linio denove. La transiro malaperas.
|
|
|
|
Vi povas forviþi linifinan signon tiel same kiel iun ajn signon.
|
|
Forviþo de linifinilo inter du linioj kunigas ilin en unu linion. Se
|
|
la rezulta kunigita linio estas pli longa ol la ekrana larøo, øi
|
|
aperos kun transiro.
|
|
|
|
>> Movu la kursoron al la komenco de linio kaj tajpu <Retroviþu>. La
|
|
linio kuniøos kun la ¼usa linio.
|
|
|
|
>> Tajpu <Return> por reenigi la linifinilon kiun vi ¼us forviþis.
|
|
|
|
Memoru ke vi povas doni ripetilon al plejparto da Emaksaj ordonoj; tio
|
|
koncernas ankaý tekstajn signojn. Ripetilo æe teksta signo enigas øin
|
|
plurfoje.
|
|
|
|
>> Provu tion nun -- tajpu "C-u 8 *" por enigi "********".
|
|
|
|
Vi lernis la plej fundamentan metodon por tajpi en Emakso kaj por
|
|
korekti erarojn. Vi povas forviþi per vortoj aý per linioj. Jen
|
|
resumo de forviþaj ordonoj:
|
|
|
|
<Retroviþu> forviþu la signon ¼us antaý la kursoro
|
|
C-d forviþu la signon tuj post la kursoro
|
|
|
|
M-<Retroviþu> for¼etu la vorton ¼us antaý la kursoro
|
|
M-d for¼etu la vorton tuj post la kursoro
|
|
|
|
C-k for¼etu de la kursorloko øis la linifino
|
|
M-k for¼etu de la kursorloko øis la frazfino
|
|
|
|
Rimarku ke <Retroviþu> kaj C-d rilate al M-<Retroviþu> kaj M-d etendas
|
|
la analogion komencitan de C-f kaj M-f (nu, <Retroviþu> ne vere estas
|
|
stirsigno, sed ni ne estu tro pedantaj). C-k kaj M-k iom similas al
|
|
C-e kaj M-e, sed rilate al linioj anstataý frazoj.
|
|
|
|
Vi ankaý povas for¼eti iun ajn parton de la bufro per unu senvaria
|
|
metodo. Moviøu al unu ekstrema¼o de tiu parto, kaj tajpu "C-@" (aý
|
|
"C-SPC", "SPC" simbolas spaceton). Moviøu al la alia ekstrema¼o, kaj
|
|
tajpu C-w. Tio for¼etas la tutan tekston inter la du lokoj.
|
|
|
|
>> Movu la kursoron al la V æe la komenco de la antaýa alineo.
|
|
>> Tajpu C-SPC. Emakso devas montri mesaøon: "Mark set" ("Markite")
|
|
æe la fundo de la ekrano.
|
|
>> Movu la kursoron al la o en "ekstrema¼o", en la dua linio de la
|
|
alineo.
|
|
>> Tajpu C-w. Tio for¼etos la tekston komenciøantan æe la V, kaj
|
|
finiøantan ¼us antaý la o.
|
|
|
|
La diferenco inter "for¬ETI" kaj "forVIÞI" ion konsistas en tio, ke vi
|
|
povas re-enþovi "for¼etitajn" a¼ojn, sed ne "forviþitajn" a¼ojn.
|
|
Re-enþovo de for¼etita teksto nomiøas "en¼eto" (angle "yanking").
|
|
Øenerale, la ordonoj por forigi multe da teksto øin "for¼etas" (do,
|
|
ili ankaý ebligas øin "en¼eti"); male, la ordonoj por forviþi nur unu
|
|
signon, aý nur blankajn liniojn kaj spacetojn, ne konservas la
|
|
forigitan tekston (kaj oni ne povas øin en¼eti).
|
|
|
|
>> Movu la kursoron al la komenco de nemalplena linio. Poste tajpu
|
|
C-k por for¼eti la tekston de tiu linio.
|
|
>> Tajpu C-k duafoje. Vi vidos ke øi for¼etas la linifinilon
|
|
sekvantan tiun linion.
|
|
|
|
Rimarku ke unuopa C-k for¼etas la enhavon de la linio, kaj dua C-k
|
|
for¼etas la linion mem kaj igas la postajn liniojn þoviøi supren. C-k
|
|
traktas nombran argumenton speciale: øi for¼etas tiom da linioj KAJ
|
|
ilian enhava¼on. Æi tio ne estas simpla ripetado. C-u 2 C-k for¼etas
|
|
du liniojn kaj iliajn linifinojn; tajpi C-k dufoje ne farus tion.
|
|
|
|
Reenigi for¼etitan tekston nomiøas "en¼etado". Vi povas en¼eti la
|
|
for¼etitan tekston aý en la saman lokon de kie øi estis for¼etita, aý
|
|
en alian lokon de la redaktata teksto, aý eæ en alian dosieron. Vi
|
|
povas en¼eti la tekston kelkfoje por fari plurajn kopiojn de øi.
|
|
|
|
Por repreni la laste for¼etitan tekston kaj enigi øin tien kie la
|
|
kursoro nune estas, tajpu "C-y" (de la angla vorto "yank").
|
|
|
|
>> Provu øin: tajpu C-y por en¼eti la tekston.
|
|
|
|
Atentu ke se vi tujsekve faras plurajn C-k, æiuj for¼etata¼oj
|
|
konserviøas kune, por ke oni povu en¼eti æiujn æi liniojn per unu C-y.
|
|
|
|
>> Faru æi tion nun, tajpu C-k kelkfoje.
|
|
|
|
Nun, por repreni tiun for¼etitan tekston:
|
|
|
|
>> Tajpu C-y. Poste movu la kursoron je kelkaj linioj suben kaj tajpu
|
|
C-y denove. Nun vi scias kiel kopii iom da teksto.
|
|
|
|
Kion fari se vi, havante iom da teksto en¼etota, for¼etas ion alian?
|
|
C-y en¼etus la pli ¼usan for¼eta¼on. Sed la antaýa teksto ne estas
|
|
perdita. Vi povas re-en¼eti øin per la ordono M-y. Farinte C-y por
|
|
en¼eti la plej ¼usan for¼eta¼on, tajpu M-y por anstataýigi la
|
|
en¼etitan tekston per pli frua for¼eta¼o. Tajpadu M-y denove, kaj unu
|
|
post la alia en¼etiøos pli fruaj for¼eta¼oj. Trovinte la seræatan
|
|
pecon, vi ne bezonas fari ion por konservi øin. Simple daýrigu vian
|
|
redaktadon, kaj lasu la en¼etitan tekston tie kie øi estas.
|
|
|
|
Se vi uzos M-y sufiæe da fojoj, vi revenos al la komenca loko (la plej
|
|
¼usa for¼eta¼o).
|
|
|
|
>> For¼etu linion, moviøu ien, for¼etu alian linion.
|
|
Poste uzu C-y por en¼eti reen la duan for¼etitan linion.
|
|
Poste uzu M-y kaj la unua for¼etita linio anstataýigos øin.
|
|
Uzu M-y plue kaj rigardu kion vi akiras. Daýrigu øis la reapero de
|
|
la dua for¼etita linio, kaj poste de kelkaj pli. Se vi deziras, vi
|
|
povas doni al M-y pozitivajn kaj negativajn argumentojn.
|
|
|
|
|
|
* MALFARADO
|
|
-----------
|
|
|
|
Se vi þanøis la tekston, kaj sekve decidas ke tio estis eraro, vi
|
|
povas malfari la þanøon per la "malfaru"-ordono, C-x u (de la angla
|
|
"undo").
|
|
|
|
Normale, C-x u malfaras la þanøojn faritajn per unu ordono; se vi
|
|
tujsekve ripetas la ordonon C-x u kelkfoje, æiu ripeto malfaras unu
|
|
plian ordonon.
|
|
|
|
Sed estas du esceptoj: ordonoj kiuj ne þanøas la tekston ne estas
|
|
atentataj (tiuj inkludas kursormovajn kaj rulumadajn ordonojn), kaj
|
|
memenigaj signoj kutime ariøas en grupojn po øis 20. (Tio malpliigas
|
|
la tajpadojn de C-x u necesajn por malfari tekstenigon.)
|
|
|
|
>> For¼etu æi-linion per C-k, sekve tajpu C-x u kaj øi devas reaperi.
|
|
|
|
C-_ estas alternativa malfara ordono; øi funkcias same kiel C-x u, sed
|
|
øi estas pli facila por plurfoja tajpado sinsekva. La malavantaøo de
|
|
C-_ estas ke iuj klavaroj malhavas evidentan metodon por tajpi øin.
|
|
Tial ni provizas ankaý C-x u. Æe iu klavaroj vi povas ricevi C-_
|
|
tajpante / dum vi premtenas STIR-klavon.
|
|
|
|
Nombra argumento æe C-_ aý C-x u agas kiel ripetilo.
|
|
|
|
Vi povas malfari forviþon de teksto egale bone kiel vi povas malfari
|
|
for¼eton de teksto. La diferenco inter forviþo kaj for¼eto koncernas
|
|
la eblon en¼eti per C-y; øi ne ekzistas por malfaro.
|
|
|
|
|
|
* DOSIEROJ
|
|
-----------
|
|
|
|
Por persistigi la redaktatan tekston, necesas meti øin en dosieron.
|
|
Alie, øi pereos kiam via Emaksa procezo finiøos. Por meti vian
|
|
tekston en dosieron, necesas "trovi" la dosieron antaý ol enigi la
|
|
tekston. (Tio ankaý estas nomata "viziti" la dosieron; angle "find,
|
|
visit a file".)
|
|
|
|
Trovi dosieron signifas ke vi igas la enhavon de la dosiero atingebla
|
|
per Emakso. Plurrilate, øi estas kvazaý vi redaktus la dosieron mem.
|
|
Tamen, la þanøoj kiujn vi faras per Emakso ne persistiøas øis kiam vi
|
|
"konservos" (angle "save") la dosieron. Vi povas konservi la dosieron
|
|
por ne lasi duonþanøitan dosieron æe la sistemo kiam vi ne deziras
|
|
tion. Eæ kiam vi konservas, Emakso lasas la originalan dosieron sub
|
|
þanøita nomo por la eventualo ke vi poste decidos ke viaj þanøoj estis
|
|
eraraj.
|
|
|
|
Se vi rigardos apud la fundon de la ekrano vi vidos linion kiun
|
|
komencas kaj finas strekoj; komence "--:-- TUTORIAL.eo" aý io simila.
|
|
Tiu parto de la ekrano normale montras la nomon de la vizitata
|
|
dosiero. Øuste nun, vi vizitas dosieron nomatan "TUTORIAL.eo" kiu
|
|
estas via propra kopio de la Emaksa lernilo. Kiam vi trovas dosieron
|
|
per Emakso, la nomo de tiu dosiero aperas æe tiu sama loko.
|
|
|
|
Unu aparta¼o de la dosiertrova ordono estas, ke vi devas indiki kiun
|
|
dosiernomon vi deziras. Ni diras ke la ordono "legas argumenton de la
|
|
terminalo" (æi-okaze la argumento estas la dosiernomo). Post kiam vi
|
|
tajpis la ordonon
|
|
|
|
C-x C-f Trovu dosieron
|
|
|
|
Emakso petas ke vi tajpu la dosiernomon. La dosiernomo kiun vi tajpas
|
|
aperas sur la plej malsupra linio de la ekrano. Tiu linio estas
|
|
nomata "la bufreto" (angle "minibuffer") kiam øi estas uzata por tia
|
|
speco de enigado. Vi povas uzi ordinarajn Emaksajn redaktajn ordonojn
|
|
por redakti la dosiernomon.
|
|
|
|
Dum vi enigas la dosiernomon (aý iun ajn bufretan enigon), vi povas
|
|
aboli la ordonon per C-g.
|
|
|
|
>> Tajpu C-x C-f, kaj sekve C-g. Æi tio abolas la bufreton, kaj ankaý
|
|
abolas la ordonon "C-x C-f" kiu uzis la bufreton. Do vi ne trovis
|
|
dosieron.
|
|
|
|
Fininte enigi la dosiernomon, tajpu <Return>. Tiam eklaboros la
|
|
ordono C-x C-f, kaj trovos la dosieron kiun vi elektis. La bufreto
|
|
malaperos kiam la C-x C-f ordono finiøos.
|
|
|
|
Post eta tempo la enhavo de la dosiero aperas sur la ekrano, kaj vi
|
|
povas redakti la enhavon. Kiam vi deziras persistigi viajn þanøojn,
|
|
tajpu la ordonon
|
|
|
|
C-x C-s konServu (angle "save") la dosieron
|
|
|
|
Tio kopias la tekston el interne de Emakso en la dosieron. Æe la unua
|
|
konservado, Emakso renomas la originalan dosieron per nova nomo por ke
|
|
øi ne perdiøu. La nova nomo estas farata per aldono de "~" al la fino
|
|
de la originala dosiernomo.
|
|
|
|
Fininte la konservadon, Emakso montras la nomon de la dosiero
|
|
skribita. Konservu sufiæe ofte, por ne perdi multe da laboro se la
|
|
sistemo paneos.
|
|
|
|
>> Tajpu C-x C-s, por konservi vian kopion de la lernilo.
|
|
Emakso devas montri la mesaøon "Wrote ...TUTORIAL.eo" (Skribis
|
|
...TUTORIAL.eo) æe la fundo de la ekrano.
|
|
|
|
Vi povas trovi ekzistantan dosieron, por vidigi aý redakti øin. Vi
|
|
ankaý povas trovi dosieron kiu ankoraý ne ekzistas. Æi tio estas la
|
|
maniero por krei dosieron per Emakso: trovu la dosieron, komence
|
|
malplenan, kaj sekve ekenigu la tekston por la dosiero. Kiam vi petos
|
|
"konservi" la dosieron, Emakso vere kreos la dosieron kun la teksto
|
|
kiun vi enigis. De tiam vi povos opinii ke vi redaktas jam
|
|
ekzistantan dosieron.
|
|
|
|
|
|
* BUFROJ
|
|
--------
|
|
|
|
Se vi trovas duan dosieron per C-x C-f, la unua dosiero restas interne
|
|
de Emakso. Vi povas reiri al øi retrovante øin denove per C-x C-f.
|
|
Tio ebligas al vi meti plurajn dosierojn en Emakson.
|
|
|
|
>> Kreu dosieron nomatan "umo" tajpante "C-x C-f umo <Return>".
|
|
Poste enigu iom da teksto, redaktu øin, kaj konservu "umo"n
|
|
tajpante "C-x C-s".
|
|
Fine, tajpu "C-x C-f TUTORIAL.eo <Return>" por reveni al la
|
|
lernilo.
|
|
|
|
Emakso tenas la tekston de æiu dosiero en objekto nomata "bufro".
|
|
Trovo de dosiero kreas novan bufron interne de Emakso. Por vidi
|
|
liston de la bufroj kiuj nune ekzistas en via Emakso-procezo, tajpu
|
|
|
|
C-x C-b Listigu bufrojn
|
|
|
|
>> Provu C-x C-b nun.
|
|
|
|
Vi vidas, ke æiu bufro havas nomon, kaj ke øi ankaý eble havas
|
|
dosiernomon por la dosiero kies enhavon øi tenas. ÆIU teksto kiun vi
|
|
vidas en Emaksa fenestro estas æiam parto de iu bufro.
|
|
|
|
>> Tajpu C-x 1 por forigi la liston de bufroj.
|
|
|
|
Se vi havas plurajn bufrojn, je æiu momento nur nur unu el ili estas
|
|
"la kuranta": tiu, kiun vi redaktas. Se vi volas redakti alian
|
|
bufron, vi bezonas "transiri" en øin. Se la celata bufro respondas al
|
|
dosiero, vi povas transiri per vizito al øi: C-x C-f ... Sed estas
|
|
pli facila metodo: uzi la ordonon "C-x b", donante al øi la nomon de
|
|
la celata bufro.
|
|
|
|
>> Tajpu "C-x b umo <Return>" por transiri en la bufron "umo",
|
|
entenantan la tekston de la dosiero "umo".
|
|
Poste tajpu "C-x b TUTORIAL.eo <Return>" por reveni en la lernilon.
|
|
|
|
Plej ofte, la bufronomo estas egala al la nomo de øia dosiero (sen la
|
|
dosiera parto). Tamen, ne æiam tio estas vera. La listo de bufroj
|
|
farita per "C-x C-b" æiam vidigas al vi la nomojn de æiuj bufroj.
|
|
|
|
ÆIU teksto kiun vi vidas en Emaksa fenestro estas æiam parto de iu
|
|
bufro. Tamen iuj bufroj ne respondas al dosieroj. Ekzemple, la bufro
|
|
nomata "*Buffer List*" (Listo de Bufroj) ne havas dosieron. Øi estas
|
|
la bufro enhavanta la liston de bufroj faritaj per la ordono C-x C-b.
|
|
Ankaý la bufro "*Messages*" respondas al neniu dosiero; øi entenas la
|
|
mesaøojn aperintajn en la funda linio dum la Emaksa seanco.
|
|
|
|
>> Tajpu "C-x b *Messages* <Return>" por vidigi la bufron de mesaøoj.
|
|
Poste tajpu "C-x b TUTORIAL.eo <Return>" por reveni en la lernilon.
|
|
|
|
Se vi þanøas la tekston de unu dosiero, kaj sekve trovas alian
|
|
dosieron, æi tio ne konservas la unuan dosieron. Øiaj þanøoj restas
|
|
interne de Emakso, en la bufro de tiu dosiero. La kreado aý redaktado
|
|
de la bufro de la dua dosiero ne efikas la bufron de la unua dosiero.
|
|
Æi tio estas utilega, sed øi ankaý signifas ke vi bezonas oportunan
|
|
metodon por konservi la bufron de la unua dosiero. Estas øena devi
|
|
revenadi en øin per C-x C-f nur por konservi øin per C-x C-s. Tial ni
|
|
havas
|
|
|
|
C-x s Konservu iom da bufroj.
|
|
|
|
C-x s demandas vin pri æiu þanøita bufro kiun vi ne konservis. Øi
|
|
demandas vin, pri æiu tia bufro, æu konservi la bufron.
|
|
|
|
>> Enigu linion da teksto, kaj sekve tajpu C-x s.
|
|
Emakso devas demandi vin æu øi konservu la bufron "TUTORIAL.eo".
|
|
Jesu tajpante "y" (de la angla "yes").
|
|
|
|
|
|
* ETENDI LA ORDONARON
|
|
---------------------
|
|
|
|
Ekzistas multege pli da Emaksaj ordonoj ol eblas meti sur æiuj el la
|
|
stiraj kaj meta-aj signoj. Emakso solvas tiun problemon per la
|
|
X-ordonoj (de la angla eXtend, "etendo"). Estas du specoj da ili:
|
|
|
|
C-x Signa etendo. Sekvata de unu signo.
|
|
M-x Nomhava ordona etendo. Sekvata de plena nomo.
|
|
|
|
Æi tiuj estas la ordonoj ja utilaj, sed malpli oftaj ol la ordonoj
|
|
kiujn vi jam lernis. Vi jam vidis du el ili: la dosierajn ordonojn
|
|
C-x C-f por "trovi" kaj C-x C-s por "konservi". Alia ekzemplo estas
|
|
la ordono por fini Emaksan seancon -- la ordono C-x C-c. (Ne timu
|
|
perdi faritajn þanøojn; C-x C-c proponas konservi æiun þanøitan
|
|
dosieron antaý ol æesigi Emakson.)
|
|
|
|
C-z estas la ordono por eliri Emakso *provizore* -- tiel ke vi povas
|
|
reveni en la saman Emaksan seancon poste.
|
|
|
|
Sur sistemoj kiuj permesas øin, C-z "provizore æesigas" Emakson; t.e.
|
|
øi revenas en la þelon sed ne detruas Emakson. Je la plej komunaj
|
|
þeloj, vi povas reaktivigi Emakson per la ordono "fg" (de la angla
|
|
"foreground") aý per "%emacs".
|
|
|
|
Sur sistemoj kiuj ne permesas provizoran æesigon, C-z kreas sub-þelon
|
|
sub Emakso por doni al vi þancon lanæi aliajn programojn kaj reiri al
|
|
Emakso poste; øi ne vere "eliras" el Emakso. Æi-okaze, la þela ordono
|
|
"exit" (eliru) estas la kutima maniero reiri al Emakso de la sub-þelo.
|
|
|
|
La ordonon C-x C-c uzu por adiaýi. Øi estas ankaý la ordono uzenda
|
|
por eliri Emakson lanæitan per retpoþta programo aý alia simila
|
|
utila¼o, æar tiuj eble ne scias kiel trakti provizoran æesigon de
|
|
Emakso. Tamen, ordinare, se vi ne estas tuj adiaýonta, preferindas
|
|
provizore æesigi Emakson per C-z anstataý eliri Emakson.
|
|
|
|
Ekzistas multe da ordonoj C-x. Jen listo de tiuj kiujn vi jam konas:
|
|
|
|
C-x C-f Trovu dosieron.
|
|
C-x C-s Konservu dosieron.
|
|
C-x C-b Listigu bufrojn.
|
|
C-x C-c Æesigu Emakson.
|
|
C-x 1 Forigu æiujn fenestrojn krom unu.
|
|
C-x u Malfaru.
|
|
|
|
Nomhavajn etenditajn ordonojn oni uzas eæ malpli ofte, aý uzas ilin
|
|
nur en kelkaj reøimoj. Ekzemplo estas la ordono "replace-string"
|
|
(anstataýigu-æenon), kiu anstataýigas unu æenon je alia tutbufre.
|
|
Kiam vi tajpas M-x, Emakso demandas de vi æe la fundo de la ekrano la
|
|
nomon de la ordono; æi-okaze, "replace-string". Simple tajpu
|
|
"repl s<TAB>" kaj Emakso kompletigos la nomon. Finu la ordonnomon
|
|
per <Return>.
|
|
|
|
La ordono replace-string postulas du argumentojn -- la anstataýigOTan
|
|
kaj la anstataýigONTan æenojn. Æiun argumenton finu per <Return>.
|
|
|
|
>> Movu la kursoron al la blanka linio du liniojn sub æi tiu.
|
|
Poste tajpu "M-x repl s<Return>linio<Return>peco<Return>".
|
|
|
|
Rimarku kiel tiu æi linio þanøiøis: vi anstataýigis la vorton
|
|
l-i-n-i-o per "peco" kie ajn øi aperis, de post la komenca loko de
|
|
la kursoro.
|
|
|
|
|
|
* AÝTOMATA KONSERVADO
|
|
---------------------
|
|
|
|
Kiam vi faris þanøojn en dosiero, sed ankoraý ne konservis ilin, ili
|
|
povus perdiøi se via komputilo paneos. Por protekti vin de tio,
|
|
Emakso periode "aýtokonservas" æiujn dosierojn kiun vi redaktas. La
|
|
nomo de aýtokonservita dosiero havas la signon "#" komence kaj fine;
|
|
ekzemple, se via dosiero estas nomata "hello.c", øia aýtokonservita
|
|
dosiero nomiøos "#hello.c#". Kiam vi konservos la dosieron
|
|
normalmaniere, Emakso malkreos øian aýtokonservitan dosieron.
|
|
|
|
Por reakiri vian aýtokonservitajn redakta¼ojn post paneo,
|
|
normalmaniere "trovu" la dosieron (per la nomo de la dosiero kiun vi
|
|
redaktis, ne per la nomo de la aýtokonservita dosiero) kaj poste tajpu
|
|
"yes<Return>" por konfirmi ke vi volas uzi la aýtomate konservitan
|
|
datumon.
|
|
|
|
|
|
* E¦A AREO
|
|
----------
|
|
|
|
Se vi tajpas plursignan ordonon malrapide, Emakso montras øin al vi æe
|
|
la fundo de la ekrano en areo nomata la "e¶a areo". La e¶a areo
|
|
enhavas la plej malsupran linion de la ekrano.
|
|
|
|
|
|
* REØIMLINIO
|
|
-------------
|
|
|
|
La linio tuj super la e¶a areo estas nomata la "reøimlinio". La
|
|
reøimlinio montras ion similan al æi tio:
|
|
|
|
--:** TUTORIAL.eo 63% L749 (Fundamental)-----------------------
|
|
|
|
Tiu linio donas al vi utilan informon pri la stato de Emakso kaj la
|
|
redaktata teksto.
|
|
|
|
Vi jam scias kion signifas la dosiernomo -- øi estas la dosiero kiun
|
|
vi trovis. -NN%-- montras vian nunan lokon en la teksto; øi signifas
|
|
ke NN elcentoj de la teksto estas supren de la supro de la ekrano. Se
|
|
la supro de la dosiero estas sur la ekrano, øi montras --Top--
|
|
anstataý -- 0%--. Se la malsupro de la teksto estas sur la ekrano, øi
|
|
montras --Bot--. Se vi rigardas tekston tiom malgrandan ke æiom da øi
|
|
aperas en la ekrano, la reøimlinio montras --All--.
|
|
|
|
La L kun ciferoj indikas la pozicion alimaniere: ili indikas la
|
|
kurantan lininumeron de "punkto".
|
|
|
|
La steloj æe la komenco signifas ke vi þanøis la tekston. Antaý la
|
|
þanøoj, kiam vi ekvizitas aý konservis dosieron, en tiu parto de la
|
|
reøimlinio estas neniaj steloj, nur strekoj.
|
|
|
|
La enkrampa parto de la reøimlinio montras al vi kiujn redaktadajn
|
|
reøimojn vi uzas. La defaýlta reøimo estas "Fundamental" (fundamenta)
|
|
kiun vi uzas nun. Øi estas ekzemplo pri "æefreøimo".
|
|
|
|
Emakso havas multajn diversajn reøimojn. Iuj el ili estas por redakti
|
|
diversajn lingvojn kajaý specojn de teksto, ekzemple Lisp-reøimo,
|
|
Teksta-reøimo, ktp. Æiam unu kaj nur unu æefreøimo estas aktiva, kaj
|
|
øia nomo æiam aperas en la reøimlinio øuste kie "Fundamental" estas
|
|
nun.
|
|
|
|
Æiu æefreøimo igas iujn ordonojn agi malsame. Ekzemple, estas ordonoj
|
|
por krei komentojn en programo, kaj æar æiu programlingvo havas
|
|
malsaman ideon pri tio, kiel komento aspektu, æiu æefreøimo devas
|
|
enigi komentojn malsame. Æiu æefreøimo estas la nomo de etenda
|
|
ordono, per kiu vi povas þalti tiun reøimon. Ekzemple,
|
|
"M-x fundamental-mode" estas ordono por þalti la Fundamentan reøimon.
|
|
|
|
Se vi redaktos tekston (esperantan, anglan ktp), ekzemple æi tiun
|
|
dosieron, al vi eble konvenos Teksta-reøimo.
|
|
|
|
>> Tajpu M-x text-mode<Return>.
|
|
|
|
Ne maltrankviliøu, la Emaksaj ordonoj kiujn vi jam lernis malmulte
|
|
þanøiøas. Sed vi povas observi ke M-f kaj M-b nun traktas apostrofojn
|
|
kial parton de vortoj. Antaýe, en Fundamenta reøimo, M-f kaj M-b
|
|
traktis apostrofojn kiel vortajn disigilojn.
|
|
|
|
Æefreøimoj kutime faras tiajn subtilajn þanøojn: la plejmulto da
|
|
ordonoj faras "la saman taskon" en æiu æefreøimo, sed ili funkcias
|
|
iomete malsame.
|
|
|
|
Por vidi dokumentaron pri via nuna æefreøimo, tajpu C-h m.
|
|
|
|
>> Per kelkaj C-u C-v loku æi tiun linion æe la supro de la ekrano.
|
|
>> Tajpu C-h m, por vidi kiel la Teksta reøimo diferencas disde la
|
|
Fundamenta reøimo.
|
|
>> Tajpu C-x 1 por forigi la dokumentaron for de la ekrano.
|
|
|
|
Æefreøimojn oni nomas æefaj æar ekzistas ankaý "kromreøimoj".
|
|
Kromreøimoj ne estas alternativoj kontraý la æefreøimoj, nur negravaj
|
|
modifoj al ili. Æiun kromreøimon oni povas þalti aý malþalti,
|
|
sendepende de æiuj aliaj kromreøimoj, kaj sendepende de la æefreøimo.
|
|
Do vi povas uzi neniom da kromreøimoj, aý unu kromreøimon, aý ian ajn
|
|
kombina¼on de kelkaj kromreøimoj.
|
|
|
|
Unu utilega kromreøimo, precipe por redakti homlingvan tekston
|
|
(esperantan, anglan ktp), estas la reøimo de Aýtomata Linifaldo (Auto
|
|
Fill mode). Kiam øi estas þaltita, Emakso aýtomate rompas la linion
|
|
inter vortoj æiufoje kiam la enigata tekstolinio iøas tro larøa.
|
|
|
|
Por þalti la reøimon de Aýtomata Linifaldo tajpu
|
|
"M-x auto fill mode<Return>". Kiam la reøimo estas þaltita, vi povas
|
|
malþalti øin denove tajpante "M-x auto fill mode<Return>". Se la
|
|
reøimo estas malþaltita, tiu ordono þaltas øin, kaj se øi estas
|
|
þaltita, tiu ordono malþaltas øin. Ni diras ke la ordono "transþaltas
|
|
la reøimon".
|
|
|
|
>> Tajpu "M-x auto file mode<Return>". Poste enigi linion el "asdf ",
|
|
ripete, øis vi vidos øin dividita en du liniojn. Vi devas enigi
|
|
spacetojn inter "asdf", æar la Aýtomata Linifaldo rompas liniojn
|
|
nur æe spacetoj.
|
|
|
|
Normale la marøeno estas post 70 signoj, sed vi povas þanøi tion per
|
|
la ordono C-x f. Vi devus doni la marøenon kiu vi deziras por nombra
|
|
argumento.
|
|
|
|
>> Tajpu C-x f kun la argumento 20. (C-u 2 0 C-x f).
|
|
Tajpu ia tekston kaj rigardu kiel Emakso faldas liniojn po 20
|
|
signoj. Refiksu la marøenon al 70 per C-x f.
|
|
|
|
Se vi faras þanøojn meze de alineo, la Aýtomata Linifalda reøimo ne
|
|
refaldas øin por vi.
|
|
Por rearanøi la alineon, tajpu M-q (Meta-q) dum la kursoro estas
|
|
interne de la alineo.
|
|
|
|
>> Movu la kursoron en la antaýan alineon kaj tajpu M-q.
|
|
|
|
|
|
* SERÆADO
|
|
---------
|
|
|
|
Emakso povas seræi aperojn de æenoj (tiuj estas aroj da apudaj signoj
|
|
aý vortoj), aý antaýen tra la teksto, aý malantaýen. Seræi æenon
|
|
estas kursormova ordono; øi movas la kursoron al la sekvanta loko kie
|
|
la æeno aperas.
|
|
|
|
La Emaksa seræa ordono diferencas de la seræaj ordonoj de la plimulto
|
|
da redaktiloj per tio, ke øi estas "dumtajpa". Tio signifas ke la
|
|
seræo okazas dum vi tajpas la æenon por priseræi.
|
|
|
|
La ordono por komenci seræon estas C-s por la seræo antaýen, kaj C-r
|
|
por la seræo malantaýen. SED ATENDU! Ankoraý ne provu ilin nun.
|
|
|
|
Kiam vi tajpos C-s, vi vidos la æenon "I-search" aperi invite en la
|
|
e¶a areo. Æi tio informas vin, ke Emakso estas en la dumtajpa seræo,
|
|
atendante ke vi tajpu la æenon kies aperon vi deziras trovi. <Return>
|
|
finas seræon.
|
|
|
|
>> Nun tajpu C-s por komenci seræon. MALRAPIDE, unuliterope, tajpu la
|
|
vorton "kursoro", paýzante post æiu tajpita signo por vidi, kio
|
|
okazas al la kursoro.
|
|
Nun vi estas seræinta por "kursoro", unufoje.
|
|
>> Tajpu C-s denove, por seræi la sekvan aperon de "kursoro".
|
|
>> Nun tajpu <Backspace> kvarfoje kaj rigardu kiamaniere la kursoro
|
|
moviøas.
|
|
>> Tajpu <Return> por fini la seræon.
|
|
|
|
Æu vi vidis, kio okazis? Emakso, en dumtajpa seræo, penas iri al la
|
|
apero de la æeno kiun vi jam tajpis. Por iri al la sekvanta apero de
|
|
"kursoro" nur tajpu C-s denove. Se nenia ajn apero ekzistas, Emakso
|
|
pepas kaj informas vin ke la seræo æi-foje "malsukcesis". Ankaý C-g
|
|
finus la seræon.
|
|
|
|
RIMARKU: Æe iuj sistemoj, C-s senmovigas la ekranon kaj vi vidos ne
|
|
plu da eligo de Emakso. Æi tio indikas ke operaciuma "trajto" nomata
|
|
"fluregulado" interkaptis la C-s kaj ne permesas al øi trapasi al
|
|
Emakso. Por removebligi la ekranon, tajpu C-q. Konsultu la sekcion
|
|
"Spontaneous Entry to Incremental Search" en la Emaksa manlibro por
|
|
konsilo pri tio, kiel trakti æi tiun "trajton".
|
|
|
|
Se, meze de dumtajpa seræo, vi tajpos <Retroviþu>, vi rimarkos ke la
|
|
lasta signo en la seræata æeno forviþiøas, kaj la seræo retroiras al
|
|
la ¼usa loko de la seræo. Ekzemple, supozu ke vi tajpis "k", por
|
|
seræi la unuan aperon de "k". Nun se vi tajpus "u, la kursoro moviøus
|
|
al la unua apero de "ku". Nun tajpu <Retroviþu>. Æi tio forigos la
|
|
"u" de el la seræata æeno, kaj la kursoro moviøos reen al la unua
|
|
apero de "k".
|
|
|
|
Se, meze de dumtajpa seræo, vi tajpos STIRan aý META-signon
|
|
(esceptante kelkajn signojn, specialajn en la seræo, ekzemple C-s kaj
|
|
C-r), la seræo iøos finita.
|
|
|
|
La C-s komencas seræon kiu celas iun ajn aperon de la seræata æeno
|
|
POST la nuna kursorloko. Se vi deziras seræi ion supre en la teksto,
|
|
tajpu C-r anstataýe. Æio dirita pri C-s validas pri C-r, krom ke la
|
|
direkto de la seræo estas inversa.
|
|
|
|
|
|
* MULTAJ FENESTROJ
|
|
------------------
|
|
|
|
Unu el la agrablaj trajtoj de Emakso estas ke vi povas havi plurajn
|
|
fenestrojn sur la ekrano samtempe.
|
|
|
|
>> Movu la kursoron al tiu æi linio kaj tajpu "C-u 0 C-l" (kun Stira
|
|
lo, ne Stira unu).
|
|
|
|
>> Nun tajpu "C-x 2", kio fendos la ekranon en du fenestrojn.
|
|
Ambaý fenestroj vidigas æi tiun lernilon. La kursoro restas en la
|
|
supra fenestro.
|
|
|
|
>> Tajpu C-M-v por rulumi la malsupran fenestron
|
|
(Se vi ne havas veran Meta-klavon, tajpu Esc C-v.)
|
|
|
|
>> Tajpu "C-x o" ("o" de la angla vorto "other", "alia") por movi la
|
|
kursoron en la malsupran fenestron.
|
|
>> Uzu C-v kaj M-v en la malsupra fenestro por rulumi øin.
|
|
Daýrigu legi æi tiun instrukcion en la supra fenestro.
|
|
|
|
>> Tajpu C-x o denove por movi la kursoron reen en la supran fenestron.
|
|
La kursoro en la supra fenestro estas øuste kie øi estis antaýe.
|
|
|
|
Vi povas plu uzi C-x o por moviøi inter fenestroj. Æiu fenestro havas
|
|
sian propran kursorlokon, sed nur unu fenestro ja montras la kursoron.
|
|
Æiuj el la ordinaraj redaktaj ordonoj apartenas al la fenestro kiu
|
|
enhavas la kursoron. Ni nomas tiun la "elektita fenestro".
|
|
|
|
La ordono C-M-v estas utilega kiam vi redaktas tekston en unu fenestro
|
|
kaj uzas la alian fenestron nur por konsulti. Tiel vi æiam povas havi
|
|
la kursoron en la fenestro kie vi redaktas, kaj laýbezone rulumi tra
|
|
la alia fenestro per C-M-v.
|
|
|
|
C-M-v estas ekzemplo de STIR-META-signo. Se vi havas veran
|
|
META-klavon, vi povas tajpi C-M-v premante ambaý STIR kaj META, kaj
|
|
tajpante v. Ne gravas, æu STIR aý META "venas unue," æar ili ambaý
|
|
funkcias kiel modifiloj de la signo kiun vi tajpas.
|
|
|
|
Se vi ne havas veran META-klavon, kaj uzas <ESC> anstataýe, la ordo
|
|
gravas: vi devas tajpi <ESC> kaj poste C-v, æar "C-ESC v" ne funkcias.
|
|
Tiel estas æar <ESC> estas ne modifilo, sed memstara signo.
|
|
|
|
>> Tajpu "C-x 1" (en la supra fenestro) por forigi la malsupran
|
|
fenestron.
|
|
|
|
(Se vi tajpus C-x 1 en la malsupra fenestro, tio forigus la supran.
|
|
Pensu pri tiu ordono kiel "restigu nur unu fenestron -- la fenestron
|
|
en kiu mi jam estas.")
|
|
|
|
Ne estas nepra¼o havi la saman bufron en ambaý fenestroj. Se vi uzas
|
|
"C-x C-f" por trovi dosieron en unu fenestro, la alia fenestro ne
|
|
þanøiøas. Vi povas trovi dosieron sendepende en æiu fenestro.
|
|
|
|
Jen alia maniero uzi du fenestrojn por montri du malsamajn aferojn:
|
|
|
|
>> Tajpu "C-x 4 C-f", kaj sekve la nomon de unu el viaj dosieroj.
|
|
Finu per <Return>. Rimarku ke la elektita dosiero aperas en la
|
|
malsupra fenestro. Ankaý la kursoro iras tien.
|
|
|
|
>> Tajpu "C-x o" por retroiri en la supran fenestron, kaj "C-x 1" por
|
|
forigi la malsupran fenestron.
|
|
|
|
|
|
* REKURSIAJ REDAKTAJ NIVELOJ
|
|
----------------------------
|
|
|
|
Iam vi eniros ion nomatan "rekursia redakta nivelo". Tio estas
|
|
indikata per ortaj krampoj en la reøimlinio, æirkaý la rondaj krampoj
|
|
de la nomo de la æefreøimo. Ekzemple, vi eble vidos [(Fundamental)]
|
|
anstataý (Fundamental).
|
|
|
|
Por eliri el la rekursia redakta nivelo, tajpu Esc Esc Esc. Tio estas
|
|
universala "elira" ordono. Vi ankaý povas uzi øin por forigi kromajn
|
|
fenestrojn, aý por eliri el la bufreto.
|
|
|
|
>> Tajpu "M-x" por eniri la bufreton; kaj poste tajpu "Esc Esc Esc"
|
|
por eliri.
|
|
|
|
Oni ne povas uzi C-g por eliri el rekursia redakta nivelo. Tiel estas
|
|
æar C-g estas uzata por aboli ordonojn kaj argumentojn INTERNE DE la
|
|
rekursia redakta nivelo.
|
|
|
|
|
|
* KIEL AKIRI PLUAN HELPON
|
|
-------------------------
|
|
|
|
En æi tiu lernilo ni penis provizi nur tiom da informo, kiom necesas
|
|
por ebligi al vi ekuzi Emakson. Emakso disponigas tiom da ebloj, ke
|
|
oni ne povas prezenti æiom da ili æi tie. Tamen, vi eble dezirus
|
|
lerni plu pri Emakso, æar øi havas multajn aliajn utilajn trajtojn.
|
|
Emakso provizas ordonojn por legi dokumenta¼on pri Emaksaj ordonoj.
|
|
Æiuj el tiuj æi "helpaj" ordonoj komenciøas per la signo C-h, kiu
|
|
estas nomata "la Help-signo".
|
|
|
|
Por uzi la Helpajn ordonojn, tajpu la signon C-h, kaj sekve signon
|
|
indikantan kian helpon vi deziras. Se vi estas vere perdita, tajpu
|
|
C-h ? kaj Emakso montros al vi la specojn de helpo kiujn øi povas
|
|
provizi. Se vi tajpis C-h kaj decidas ke vi ne deziras helpon, simple
|
|
tajpu C-g por aboli øin.
|
|
|
|
(En iuj lokoj oni þanøas la signifon de la signo C-h. Oni prefere ne
|
|
faru tion por æiuj uzantoj, do vi rajtas plendi al la sistemestro.
|
|
Dume, se C-h ne montras mesaøon pri helpo æe la fundo de la ekrano,
|
|
provu tajpi la F1-klavon aý "M-x help <Return>" anstataýe.)
|
|
|
|
La plej baza HELPA rimedo estas "C-h c". Tajpu C-h, la signon c, kaj
|
|
ordonan signon aý sekvencon; sekve de tio Emakso montras koncizegan
|
|
priskribon pri la ordono.
|
|
|
|
>> Tajpu C-h c C-p.
|
|
En la e¶a areo devas aperi proksimume tia mesaøo:
|
|
|
|
C-p runs the command previous-line
|
|
|
|
Æi tio diras al vi la "nomon de la funkcio". Funkciaj nomoj servas
|
|
æefe por agordi kaj etendi Emakson. Sed æar funkciaj nomoj estas
|
|
elektitaj por indiki kion la ordono faras, ili ankaý servas kiel
|
|
koncizega priskribo -- sufiæa por rememorigi vin pri ordonoj kiujn vi
|
|
jam lernis.
|
|
|
|
Ankaý la plursignaj ordonoj, ekzemple "C-x C-s" kaj "<ESC>v", estas
|
|
egale eblaj post C-h c.
|
|
|
|
Por akiri pli da informo pri ordono, uzu C-h k anstataý C-h c.
|
|
|
|
>> Tajpu C-h k C-p.
|
|
|
|
Æi tio montras la plenan priskribon de la funkcio, aldone al øia nomo,
|
|
en Emaksa fenestro. Fininte legi la eliga¼on, tajpu "C-x 1" por
|
|
forigi la helptekston. Ne nepras fari tion tuj. Vi povas redakti
|
|
konsultante la helptekston, kaj poste tajpi C-x 1.
|
|
|
|
Jen iom da aliaj utilaj elektoj por C-h:
|
|
|
|
C-h f Priskribu funkcion. Vi tajpas la nomon de la funkcio.
|
|
|
|
>> Provu tajpi C-h f previous-line<Return>.
|
|
Æi tio vidigas æiom da la informo kiun Emakso havas pri la funkcio
|
|
efektiviganta la C-p ordonon.
|
|
|
|
C-h a Rilate al Ordono ("à propos"). Tajpu þlosilvorton kaj
|
|
Emakso listigos æiujn el la ordonoj kies nomoj enhavas
|
|
tiun þlosilvorton. Vi povas alvoki tiajn ordonoj per
|
|
META-x. Por iom da ordonoj, Rilate al Ordono ankaý
|
|
listigos unu- aý dusignan sekvencon alvokantan la
|
|
saman ordonon.
|
|
|
|
>> Tajpu C-h a file<Return>.
|
|
|
|
Sekve de æi tio vi vidos en aparta fenestro liston da æiuj M-x ordonoj
|
|
enhavantaj "file" en sia nomo. Vi vidos signajn ordonojn listigitaj
|
|
apud la respondaj ordonnomoj, ekzemple "C-x C-f" kaj "C-x C-w" apud
|
|
"find-file" kaj "write-file".
|
|
|
|
>> Tajpu C-M-v por rulumi la helpfenestron. Faru æi tion kelkfoje.
|
|
>> Tajpu C-x 1 por forigi la helpfenestron.
|
|
|
|
C-h i Vidigu dialogan manlibron (t.n. "Info"). Æi tiu
|
|
ordono transportos vin en specialan bufron, nomatan
|
|
"*info*", kie vi povos legi instrukciojn pri la
|
|
paka¼oj instalitaj en via sistemo. Ekzemple, tajpu
|
|
"m emacs <Return>" por legi la manlibron pri Emakso.
|
|
Se vi neniam antaýe uzis Info, tajpu "?", kaj Emakso
|
|
gvidos vin tra la prezento de la ebloj de la informa
|
|
reøimo. Finleginte æi tiun lernilon, uzu la
|
|
Info-manlibron kiel vian æefan dokumenta¼on.
|
|
|
|
|
|
* KROMAJ FUNKCIOJ
|
|
-----------------
|
|
|
|
Pluajn informojn pri Emakso vi povas trovi foliumante ties manlibron,
|
|
æu paperan (libroforman) aý dialogan (en Info -- uzu la Help-menuon aý
|
|
tajpu "F10 h r"). Du funkcioj kiujn vi probable aparte aprezos estas
|
|
la kompletigo, þparanta tajpadon, kaj dired, faciliganta manipuladojn
|
|
dosierajn.
|
|
|
|
Kompletigo estas rimedo por eviti redundan tajpadon. Ekzemple, se vi
|
|
volas transiri en la bufron *Messages*, sufiæas tajpi "C-x b *M<Tab>"
|
|
kaj Emakso kompletigos la bufronomon per tiom da signoj, kiom øi povos
|
|
determini surbaze de tio, kion vi jam tajpis. La kompletigo estas
|
|
priskribita en la Info-manlibro pri Emakso en la nodo "Completion".
|
|
|
|
Dired ebligas al vi listigi dosierujon (kaj eventuale, ties
|
|
subdosierujojn), kaj moviøi en tiu listo vizitante, alinomante,
|
|
forigante kaj alimaniere manipulante la dosierojn. Dired estas
|
|
priskribita en la Info-manlibro pri Emakso en la nodo "Dired".
|
|
|
|
La manlibro priskribas ankaý multajn aliajn aparta¼ojn de Emakso.
|
|
|
|
|
|
* FINO
|
|
------
|
|
|
|
Memoru, por definitive eliri el Emakso uzu C-x C-c. Por eliri en la
|
|
þelon provizore, tiel ke vi povu reveni en Emakson poste, uzu C-z.
|
|
|
|
Æi tiu lernilo estas farita kun la intenco esti komprenebla por æiu
|
|
nova uzanto, do se vi trovis ion ajn malklara, ne restu kulpigante vin
|
|
mem -- plendu! La adreso por la Esperanta Traduka Teamo estas
|
|
<translation-team-eo@lists.sourceforge.net>.
|
|
|
|
|
|
* KOPIADO
|
|
---------
|
|
|
|
Æi tiu lernilo devenas el longa vico da Emaksaj instruaj dosieroj ekde
|
|
la dosiero verkita de Stuart Cracraft por la originala Emakso.
|
|
|
|
Æi tiu versio de la lernilo, same kiel GNU Emakso, estas metita sub
|
|
kopirajton, kaj venas kun permeso por disdoni kopiojn se certaj
|
|
kondiæoj estas observataj:
|
|
|
|
Copyright (C) 1985, 1999, 2001-2002, 2005, 2007-2012
|
|
Free Software Foundation, Inc.
|
|
|
|
Æi tiu dosiero estas parto de "GNU Emacs".
|
|
|
|
"GNU Emacs" estas libera programverko; vi povas øin pludistribui
|
|
kaj/aý modifi je la kondiæoj de la GNUa Øenerala Publika Permesilo,
|
|
eldonita de "Free Software Foundation", laý la versio 3 de tiu
|
|
Permesilo aý, se vi preferas, ajna posta versio.
|
|
|
|
Ni distribuas æi tiun programon esperante ke øi estos utila, tamen
|
|
SEN IA AJN GARANTIO, i.a. sen la implica garantio pri
|
|
SURMERKATIGEBLO aý TAÝGECO POR IU KONKRETA CELO. Pliajn detalojn
|
|
vidu en la GNUa Øenerala Publika Permesilo.
|
|
|
|
Ekzemplero de la GNUa Øenerala Publika Permesilo devas esti
|
|
liverita al vi kun æi tiu programo; se vi øin ne ricevis, turnu vin
|
|
al: Free Software Foundation, Inc., 51 Franklin Street, Fifth
|
|
Floor, Boston, MA 02110-1301, USA.
|
|
|
|
Bonvole legu la dosieron COPYING kaj sekve donu kopiojn de GNU Emakso
|
|
al viaj amikoj. Helpu ekstermi programaran obstrukcismon
|
|
("proprietigon") per uzado, verkado kaj kunhavigo de libera
|
|
programaro!
|
|
|
|
Æi tiun lernilon esperantigis D. Dale Gulledge; la tradukon reviziis
|
|
kaj kompletigis Sergio B. Pokrovskij.
|
|
|
|
--- end of TUTORIAL.eo ---
|
|
|
|
;;; Local Variables:
|
|
;;; coding: latin-3
|
|
;;; End:
|